جام کوردی - با
افزایش دمای هوا و تداوم خشکسالی، استان کردستان و به‌ویژه شهر سنندج با بحران جدی
کم‌آبی مواجه شده است. یکی از نمودهای آشکار این بحران، خشک شدن چمن‌ها و درختان در
پارک‌ها و فضاهای سبز شهری است که طی هفته‌های اخیر، توجه بسیاری از شهروندان را به
خود جلب کرده است.
کم آبی و بحران
در حوزه آب یکی از چالش‌های اساسی در کشور است و امروز بسیاری از شهرهای کشور و به
ویژه برخی از شهرهای استان کردستان با چالش کم آبی مواجه هستند.
با افزایش دما در
سطح استان کردستان، چالش کم آبی در استان بیشتر نمود پیدا کرده است که گاها در برخی
مناطق نیز در راستای مدیریت مصرف آب نیز اقداماتی انجام شده است، اما آنچه که در این
روزها بیشتر به چشم می‌آید زرد شدن چمن و درختان پارک‌ها و فضای سبز شهری است که به
دلیل قطع شدن آب، دچار خشکی و زرد شدن شدند. جام کوردی برای پیگیری این مساله با میلاد
عطایی سرپرست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری سنندج گفت‌وگویی انجام دادە
است که در ادامه می‌خوانید.
در پاسخ به این
سوال باید گفت: خشکی و کم‌آبی در بخشی از فضاهای سبز شهری، نه به دلیل کم‌کاری مدیریت
شهری، بلکه به‌خاطر مجموعه‌ای از عوامل محیطی، اقلیمی و محدودیت‌های خارج از کنترل
دستگاه‌های خدمات‌رسان رخ می‌دهد.
چراکه شهرداری‌ها
همواره در تلاش بوده‌اند تا فضای سبز را به‌عنوان یکی از ارکان مهم سلامت شهر حفظ کنند.
اما عواملی همچون کاهش شدید بارندگی و خشکسالی‌های متوالی در سال‌های اخیر، استان کردستان
و به‌ویژه شهر سنندج با کاهش بی‌سابقه بارندگی و خشکسالی‌های پیاپی مواجه شده که موجب
افت محسوس منابع آبی سطحی و زیرزمینی شده است. این وضعیت طبیعی، تغذیه چشمه‌ها، قنوات
و مخازن مورد استفاده برای آبیاری فضای سبز را به شدت کاهش داده است.
با توجه به بحران
سراسری آب و ممنوعیت استفاده از آب شرب شهری برای آبیاری فضای سبز، شهرداری سنندج چه
اقداماتی برای جایگزینی منابع آبی انجام داده است؟
با توجه به بحران
سراسری آب، شهرداری‌ها طبق دستورالعمل وزارت کشور و شرکت آب منطقه‌ای، مجاز به استفاده
از آب شرب شهری برای آبیاری فضای سبز نیستند در همین راستا تمام توان و برنامه‌ریزی‌ها
بر احیای چشمه‌ها، مهار آب‌های سطحی و غیره برای جایگزین کردن در این حوزه است و خوشبختانه
اقدامات خوبی انجام گرفته است. تا جایی که در اجرای پروژه‌های در حوزه توسعه فضای سبز
این مهم به صورت یک اولویت جدی دیده شده و مورد توجه قرارگرفته است. شهرداری سنندج
در سال‌های اخیر اقدامات گسترده‌ای مانند احیای چشمه‌ها، احداث مخازن ذخیره روان‌آب‌ها،
انتقال آب از منابع غیردائم و تصفیه‌خانه‌ها را آغاز کرده است که البته طبیعتاً ادامه
این مسیر نیاز به زمان، بودجه و هماهنگی‌های بین‌بخشی دارد.
آیا شهرداری برنامه‌ای
برای بازنگری در گونه‌های گیاهی مورد استفاده در فضای سبز، به‌منظور پایداری بلندمدت
و صرفه‌جویی در مصرف آب دارد؟
شهرداری‌ها با هدف
صرفه‌جویی در مصرف آب، تغییر گونه‌های گیاهی
پرمصرف به گونه‌های مقاوم و بومی را مورد توجه قرار داده و در این راستا نیز گام‌های
خوبی برداشته شده است.
نگاه آینده‌نگر
به جای درمان موقتی
بعضی از کم‌آبی‌های
موضعی به‌جای صرف هزینه‌های موقتی و پرآب، به‌صورت هدفمند مدیریت می‌شوند تا در بلندمدت
با اصلاح الگوی کشت، طراحی آبیاری قطره‌ای، و مدیریت دقیق منابع، فضای سبز پایداری
ایجاد شود.
برای رفع مشکل قطعی
آب برخی پارک‌ها و فضای سبز شهری، چه اقدامات عملیاتی خاصی انجام شده است؟
جواب این سوال هم
در سوال قبل اشاره شد اما در تکمیل بیشتر این مهم باید عنوان کنیم: شهرداری با شناسایی
نقاط بحرانی شهر، اقدام به: احداث کانال‌های جدید بتنی و روباز در نواحی شیب‌دار مانند
دامنه آبیدر، خیابان پاسداران، نایسر و حسن‌آباد کرده است.
ترمیم و لایروبی
شبکه قدیمی هدایت آب‌های سطحی در مناطق مرکزی و فرسوده شهری انجام شده است.
در چند نقطه شهر،
به‌ویژه در پارک‌های بزرگ و کمربند سبز، مخازن بتنی و زیرزمینی جهت ذخیره آب‌های حاصل
از بارندگی و روان‌آب‌های هدایت‌شده احداث شده‌اند.
آیا طرح "آب‌های
خاکستری و روان" در مناطق خاص به مرحله اجرایی رسیده است؟
در برخی محلات مانند
ناحیه منفصل شهری ننله و نایسر، با همکاری دانشگاه و مشاوران فنی: طرح‌های پایلوت جمع‌آوری
روان‌آب‌ها و بازچرخانی آن‌ها اجرا شده تا برای فضای سبز محلی و شست‌وشوی معابر استفاده
شود.
احیای چشمه‌ها می‌تواند
جان تازه‌ای به فضای سبز بدهد؟
قطعاً بله؛ از دیدگاه
مدیریت شهری، احیای چشمه‌ها می‌تواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم جان تازه‌ای به فضای
سبز شهری بدهد.
تأمین پایدار منابع
آبی برای آبیاری فضای سبز
در بسیاری از شهرها،
آب فضای سبز از منابع پرهزینه مانند آب شرب یا چاه‌های عمیق تأمین می‌شود. چشمه‌ها
به‌عنوان منابع طبیعی، کم‌هزینه، و تجدیدپذیر، در صورت احیا و مدیریت درست، می‌توانند
بخشی از نیاز آبی فضای سبز را با پایداری زیست‌محیطی بیشتر تأمین کنند.
چشمه‌ها و جریان‌های
سطحی آب، در کنار پوشش گیاهی، باعث کاهش دمای محیط، افزایش رطوبت نسبی و تعدیل هوا
می‌شوند. این پدیده به‌ویژه در مناطق خشک و گرم شهری می‌تواند باعث افزایش ماندگاری
گیاهان و کاهش تبخیر سطحی آب شود.
در موضوع تقویت
اکوسیستم طبیعی فضای سبز شهری چه فعالیت‌هایی انجام شده است؟
احیای چشمه‌ها موجب
تقویت تنوع زیستی در پارک‌ها و فضاهای سبز می‌شود؛ گونه‌های گیاهی و جانوری بیشتری
امکان زیست در این اکوسیستم‌ها پیدا می‌کنند و فضای سبز از یک «مکان صرفاً تزئینی»
به یک زیست‌بوم پویا تبدیل می‌شود.
ارتقاء کیفی فضاهای
عمومی و افزایش نشاط اجتماعی
چشمه‌ها می‌توانند
به جاذبه‌های طبیعی در پارک‌ها و بوستان‌ها تبدیل شوند. این افزایش جذابیت بصری و روانی
باعث ارتقاء کیفیت زندگی شهری، جذب گردشگران درون‌شهری و افزایش حضور مردم در فضاهای
سبز خواهد شد.
مصاحبە: فردین کمانگر