به گزارش جام کوردی، سومار که امروز عنوان «کوچک‌ترین شهر ایران» را یدک می‌کشد و در غربتی همانند روزهای جنگ به سر می‌برد همچنان منتظر بازگشت به آن شکوه و آبادانی گذشته خود مانده است.
سومار؛ از «سوماد» تا «مرکز داد و ستدهای مرزی»
شهری که قدمت آن و دوران شکوهش به قبل از مهاجرت آریایی‌ها به سرزمین کنونی ایران باز می‌گردد و به واسطه قرار گرفتن در غربی‌ترین قلمرو سرزمینی مادها به آن «سوماد» می‌گفتند و یا بنا بر باور اهالی این شهر «زیستگاه مار» معنا دارد. «سو» در زبان کُردی به معنای «لانه» یا «سوراخ» است و بر اساس وجود مارهای سمی در این منطقه نام سومار به معنای لانه مار نیز چندان دور از واقعیت نیست.
شهری که به واسطه قرار گرفتن در نقطه صفر مرزی و هم‌مرز بودن با شهر مندلی عراق، تا قبل از انقلاب محل داد و ستدهای مرزی مردم دو کشور نیز بوده است و جمعیتش به بیش از ۷ هزار نفر می‌رسید و نیز دارای چاه‌های نفتی قابل توجهی است.
زخمی از جنگ و بمباران شیمیایی
شروع جنگ اما باعث شد که سومار زخم‌های زیادی بر تن خود ببیند. این شهر از اولین شهرهایی بود که با شروع جنگ سقوط کرد و مردمش آواره شهرهای دیگر شدند.
سومار در طول جنگ تحمیلی بارها مورد بمباران شیمیایی عراق قرار گرفت و داستان شهادت دکتر هجرتی که در بیمارستان صحرایی این شهر مشغول عمل جراحی مجروحان بود و با وجود بمباران شیمیایی، اتاق جراحی را رها نکرد و به همراه مجروحان به شهادت رسید بخشی از آن همه مظلومیت سومار است. بمبارانی که بیش از ۹۰۰ نفر در آن روز پر کشیدند.
بازگشت به وطن و چالش‌های پس از جنگ
سومار در مرداد ۱۳۶۷ به آغوش میهن بازگشت. بعد از جنگ تلاش‌های زیادی صورت گرفت تا ساکنان این شهر دوباره آن را بازسازی کنند و به دیار خاطره‌انگیزشان بازگردند اما مشکلاتی که مهم‌ترین آن‌ها وجود انبوه مین‌های زمان جنگ و نیز آب آشامیدنی بود بازگشت به این شهر را با تردید همراه کرد.
مین‌روبی و شکوفایی دوباره کشاورزی
با استقرار تیم‌های مین‌روب، بیش از ۲۰۰۰ هکتار از اراضی سومار و نفت‌شهر پاکسازی شد و مردم بار دیگر زمین‌های کشاورزی‌شان را آباد کردند.
تا جایی که سومار به یکی از قطب‌های انگور یاقوتی استان تبدیل شد و اولین و نوبرانه‌ترین انگور کشور در سومار به دست می‌آید.
در سال ۱۳۷۰ با تصویب وزارت کشور سومار به شهر تبدیل شد و این شهر دارای شهرداری شد.
مشکل جدی آب؛ مانع بزرگ بازگشت مردم
اما مهم‌ترین مشکلی که مانع بازگشت مردم به این شهر است نبود آب آشامیدنی سالم است که پس از حمله داعش، به دلیل استفاده نظامیان منطقه و انشعابات متعددی که از لوله اصلی این شهر کشیده شد، ساکنان این شهر با مشکل جدی آب مواجه گردیدند.
احداث سد شرفشاه بر روی رودخانه کنگیر که ظرفیت تأمین آب ۱۷۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی سومار را نیز دارد روزنه‌های امید را برای حل این مشکل به وجود آورده است اما همچنان مشکل آب باقی مانده.
پیشتر همایون راستاد بخشدار سومار و نفت‌شهر ابراز امیدواری کرده بود که با حل شدن مشکل آب و گاز، مردم دوباره به سومار بازگردند.
بازارچه مرزی؛ قلب تپنده تجارت سومار
ایجاد و رونق بازارچه سومار نیز تأثیر مطلوبی بر رونق زندگی در سومار گذاشته است.
روزانه بیش از ۳۰۰ تریلر و کامیون حمل کالاهای صادراتی از این شهر به سمت بازارچه مرزی در تردد هستند و نبض تجارت و اقتصاد در این شهر مرزی و ۱۳ روستای آن را فعال‌تر کرده است.
گلایه مردم از کمبود خدمات و زیرساخت‌ها
در بازدیدی که شفیعی فرماندار قصرشیرین از این شهر داشت اهالی سومار مهم‌ترین مانع برای بازگشت را مشکل آب آشامیدنی، گاز، راه مناسب و نبود درمانگاه و پزشک عنوان کردند.
فرماندار قصرشیرین نیز از تلاش برای حل مشکل آب گفت و عنوان کرد که «با احداث سد شرفشاه، زمینه برای حل مشکل آب مردم این شهر مساعد شده است» و فرماندار در ادامه از آمادگی دولت برای واگذاری ۵۰ واحد مسکونی به افراد کم‌بضاعت در سومار خبر داد.
در همین راستا ۱۷۰ قطعه زمین برای افراد دارای کد بازسازی جانمایی شده که ۸۰ قطعه آن آماده واگذاری به شرط بازگشت است.
امید به آینده با توسعه میدان نفتی سومار
خبر خوب دیگر که می‌تواند سومار و اهالی آن را به آینده امیدوار کند توسعه میدان نفتی آن است که در سال ۱۳۸۸ کشف گردید و ۴۷۵ میلیون بشکه ظرفیت دارد و ۷۰ میلیون بشکه آن قابل استحصال است.
عملیات اجرایی این میدان نفتی قرار است به همراه دو میدان نفتی سامان و دلاوران در محدوده جغرافیایی ایلام و نفت‌شهر آغاز گردد و توسعه و بهره‌برداری از آن می‌تواند امیدها را برای بازگشت اهالی این شهر زنده کند.
امید می‌رود که سومار را بار دیگر باشکوه و آباد با حضور اهالی بااصالتش ببینیم.
رضا جمشیدی