جام کوردی- هفتە پدافند غیرعامل (پنجم تا یازدهم آبان‌ماه) یادآور یکی از مفاهیم حیاتی در مدیریت کلان کشور است؛ مفهومی کە اگرچه در ظاهر نظامی و امنیتی به نظر می‌رسد، اما در عمل مستقیماً با زندگی روزمرە، اقتصاد، خدمات عمومی، محیط زیست و حتی اعتماد اجتماعی مردم پیوند دارد.
پدافند غیرعامل یعنی عقلانیت در برابر غافلگیری، یعنی آمادگی در برابر بحران.
در جهان امروز، تهدیدها دیگر صرفاً بمب و موشک نیستند؛ تهدید واقعی می‌تواند قطع برق یک استان، نفوذ در سامانه مالی یک بانک، یا ناتوانی یک شهر در مدیریت بحران آب باشد. هر زیرساختی که بدون آینده‌نگری، بدون حفاظت داده و بدون سناریوی بحران اداره شود، در واقع یک نقطه آسیب‌پذیر در برابر دشمنان بیرونی و بی‌تدبیری‌های درونی است.
در ایران، پدافند غیرعامل باید بخشی از DNA مدیریتی هر سازمان باشد؛ از استانداری تا شهرداری، از بانک تا بیمارستان، از صداوسیما تا مدارس.
در بخش خصوصی نیز اوضاع به همین گونه است. بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی فاقد هرگونه طرح پشتیبان در برابر حوادث سایبری، قطعی انرژی یا اختلال زنجیرە تأمین هستند. جنگ دوازدە روزە اخیر و اختلال در برخی حوزەها، بار دیگر نشان داد که نبود طرح‌های پدافند غیرعامل در هر دو بخش دولتی و خصوصی می‌تواند حتی معیشت مردم را فلج کند.
پدافند غیرعامل یعنی طراحی هوشمندانه برای استمرار خدمات عمومی در هر شرایطی. یعنی بانک‌ها، مراکز درمانی، نیروگاه‌ها، شبکه‌های آبرسانی، رسانه‌ها و شهرداری‌ها بتوانند حتی در شرایط بحرانی همچنان به کار خود ادامه دهند. این نه یک موضوع امنیتی، بلکه یک ضرورت توسعه‌ای است.
دولت‌ها و مدیران محلی باید بپذیرند که هزینه‌کرد در حوزه پدافند غیرعامل هزینه نیست، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت برای حفاظت از زیرساخت‌های ملی است. در مقابل، هرگونه کوتاهی در این زمینه، خسارت‌هایی به‌مراتب سنگین‌تر از هر جنگ فیزیکی به همراه خواهد داشت.
هفته پدافند غیرعامل فرصتی است برای بازاندیشی در فرهنگ مدیریتی کشور؛ فرصتی برای اینکه یاد بگیریم چطور می‌توان بدون اضطراب، بدون هیاهو و بدون اتلاف منابع، از جامعه در برابر بحران‌ها محافظت کرد.
در استان کردستان نیز توجه به اصول پدافند غیرعامل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی استان، مرزی بودن و وجود زیرساخت‌های حیاتی در بخش‌های انرژی، آب، ارتباطات، حمل‌ونقل و سلامت، ضرورت برنامه‌ریزی دقیق در این حوزه را دوچندان کرده است. برای مثال اجرای طرح‌های پدافند غیرعامل در شبکه‌های آب و برق، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی مقاوم، آموزش نیروهای امدادی و طراحی سامانه‌های پشتیبان داده از جمله اقداماتی است که می‌تواند تاب‌آوری استان را در برابر بحران‌ها افزایش دهد.
توسعه پایدار بدون توجه به پدافند غیرعامل ممکن نیست، زیرا پایداری یعنی تداوم خدمات، امنیت زیرساخت‌ها و آرامش مردم در هر شرایطی. کردستان با ظرفیت‌های طبیعی و انسانی خود می‌تواند الگویی از اجرای موفق پدافند غیرعامل در سطح ملی باشد، اگر نگاه به آن به‌عنوان یک ضرورت علمی و توسعه‌ای نهادینه شود.
کیوان ویسی (مدیرکل پدافند غیرعامل استانداری کردستان)
۱۴۰۴/۱۰۳