به گزارش جام کوردی، کرمانشاه به عنوان شهری تاریخی که در دوران قاجار و پهلوی از شهرهای مهم کشور بوده و بافت‌های تاریخی آن بیشتر به این دو دوره تاریخی بازمی‌گردد، همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.
وجود بازار سنتی کرمانشاه نمونه‌ای از رونق این شهر در دو دوره تاریخی یادشده است. همچنین حضور و اقامت بسیاری از تجار، عالمان و بازرگانان غیربومی در این شهر که می‌توان از روی شهرت و نام خانوادگی آنان به این مسئله پی برد نیز بیانگر همین اهمیت تاریخی کرمانشاه است.
در این شهر، بافت تاریخی به وسعت ۳۰۰ هکتار وجود دارد که از زندیه تا اوایل دوره قاجار و پهلوی اول را شامل می‌شود.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه، بیش از ۶۰ بنای تاریخی در این محدوده شناسایی شده است؛ بناهایی که با معماری خاص خود، چشم‌اندازهای ارزشمندی از تاریخ شهر را شکل داده‌اند و شامل حمام، مسجد، بازار، سرا و منازل هستند که هویت تاریخی و سبک زندگی کرمانشاهیان را نشان می‌دهند.
واگذاری بناهای تاریخی برای کاربری گردشگری
در دهه اخیر طرح احیای این بناهای تاریخی در دستور کار میراث فرهنگی قرار گرفت و واگذاری آن‌ها جهت استفاده از فضا و بافت تاریخی‌شان به‌عنوان هتل، سفره‌خانه، اقامتگاه و... آغاز شد. به‌طوری که هم‌اکنون در شهر کرمانشاه بخشی از این خانه‌های تاریخی با حفظ معماری قدیمی، با عناوینی مانند خانه فیض، هتل بوتیک کرمانشاه، هتل بوتیک آریو، خانه سوری، اقامتگاه بامگاه و... فعالیت دارند و بخشی از نیازهای گردشگران و علاقه‌مندان به بافت‌های تاریخی را پاسخ می‌دهند.
تاکید استاندار بر نقش اقتصادی احیای بافت‌ها
در هفته جاری افتتاح هتل بوتیک آریانا در محله قدیمی فیض‌آباد کرمانشاه و در عمارت زیبای تاریخی خواجه باروخ، بار دیگر اهمیت این اقدام را یادآوری کرد.
دکتر حبیبی، استاندار کرمانشاه در مراسم افتتاح آن، احیای بافت‌های تاریخی را موتور محرک رونق اقتصادی و اشتغال شهری دانست و معتقد بود که با احیای بافت‌های تاریخی، ارزش فرهنگی و اقتصادی شهرها احیا می‌شود و علاوه بر حفظ ارزش‌های فرهنگی، به رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق شهری کمک خواهد کرد.
دکتر حبیبی همچنین گفت: احیای بافت تاریخی باید به‌صورت جدی دنبال شود و گذر گردشگری و جداره‌سازی بافت‌های تاریخی باید با همکاری میراث فرهنگی و شهرداری‌ها انجام شود و فرمانداران موظف هستند هماهنگی لازم را برای تسریع در این روند به عمل آورند؛ این طرح‌ها نه تنها ارزش فرهنگی دارند بلکه به رونق اقتصادی و اشتغال مردم منطقه کمک شایانی خواهند کرد.
احیای خانه‌های تاریخی، محور تحول شهری
استاندار بر این باور بود که احیای خانه‌های تاریخی باید به‌عنوان مراکز تحول شهری دیده شود و فعال شدن یک خانه تاریخی سبب رونق کسب‌وکارهای اطراف، از جمله تاکسی، فروشگاه‌ها و خدمات محلی می‌شود و تحولی پایدار در محدوده شهری ایجاد خواهد کرد.
آنچه دکتر حبیبی عنوان کرده می‌تواند الگویی محرک برای شتاب‌دهی به روند واگذاری بافت‌های تاریخی به کسانی باشد که در زمینه گردشگری فعالیت دارند.
در گفت‌وگویی که با مسافرانی از خراسان رضوی در قالب تور گردشگری به کرمانشاه انجام شد، آن‌ها فضای سنتی هتل را به‌عنوان یک جاذبه مهم عنوان کردند.
اهمیت فرهنگی و روانی احیای بافت‌های تاریخی
وحید خیبر، مدرس گردشگری به جام کوردی گفت: انسان مدرن با زندگی شهری خسته‌کننده، دنبال جایی برای بازیابی و احیای گذشته خود می‌گردد که این مسئله در سفره‌خانه‌های سنتی و بافت‌های تاریخی خودش را نشان می‌دهد.
وی افزود: احیای بافت‌های تاریخی گام مهمی برای حفظ و نگهداری همان بافت‌هاست که اگر به حال خود رها شوند به مرور زمان دچار فرسودگی و تخریب می‌شوند.
نگاه ملی به ظرفیت تاریخی کرمانشاه
برزین ضرغامی، مدیرعامل صندوق توسعه صنایع‌دستی، فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور نیز کرمانشاه را دارای بافت‌های تاریخی با اهمیتی دانست و گفت: بافت‌های تاریخی و فرسوده در بسیاری از شهرها به‌عنوان یک آسیب اجتماعی تلقی می‌شوند، اما کرمانشاه با توجه به پیشینه فرهنگی، موقعیت جغرافیایی و اقلیم خاص خود، ظرفیت آن را دارد که از این بافت‌ها برای توسعه گردشگری و ایجاد اشتغال بهره بگیرد و می‌تواند پیشتاز احیای بافت‌های تاریخی و توسعه گردشگری باشد.
در حال حاضر ۱۵ بنای تاریخی استان کرمانشاه برای واگذاری در اختیار صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور قرار گرفته که تاکنون شش تا هشت مورد از آن‌ها به بخش خصوصی واگذار شده و بقیه نیز در حال آماده‌سازی برای مزایده هستند.
پیوند میان میراث فرهنگی و توسعه پایدار
تردیدی نیست که احیای خانه‌های تاریخی و بهره‌برداری اصولی از این ظرفیت‌ها، نه تنها موجب حفظ هویت فرهنگی و معماری ایرانی-اسلامی می‌شود، بلکه به شکوفایی اقتصادی، افزایش گردشگران و پویایی بافت شهری نیز کمک می‌کند و ارتباط نسل حاضر با نسل‌های گذشته و آشنایی با معماری و سبک زندگی پیشینیان را نیز حفظ می‌نماید.
همچنین حضور صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور در پروژه‌های میراثی کرمانشاه و تأکید بر تقویت مشارکت بخش خصوصی نیز می‌تواند روند مرمت و احیای بافت‌های تاریخی استان کرمانشاه را شتاب بیشتری بخشد و به توسعه پایدار گردشگری در غرب کشور منجر شود.
گام‌های جدید میراث فرهنگی در احیای بافت کرمانشاه
در این زمینه داریوش فرمانی، مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه با بیان اینکه کار احیای بافت تاریخی شهر کرمانشاه آغاز شده، گفت: تاکنون تعداد زیادی بنای تاریخی در بافت تاریخی کرمانشاه شناسایی شده که با توجه به اینکه اکثر این بناها مالک خصوصی دارند، رایزنی‌هایی را با آن‌ها آغاز کرده‌ایم تا به سمت تبدیل این بناها به کاربری‌های گردشگری، فرهنگی و اقامتی بروند.
امید آنکه احیای بافت‌های تاریخی به جای تخریب و آپارتمان‌سازی، زمینه حفظ بافت تاریخی و معماری گذشته را فراهم آورد تا بافت تاریخی کرمانشاه همواره چون نگینی بر سیمای امروزی آن بدرخشد.
گزارش از رضا جمشیدی
کد:۱۴۰۴/۱۰۵