به گزارش جام کوردی؛ براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، کرمانشاه به‌عنوان یکی از ۳ استان قعرنشین در میزان سرانه مطالعه در کشور مطرح شده‌است.
استان کرمانشاه با ۳ساعت و ۴۰دقیقه، سرانه مطالعه کمی را در سال‌های گذشته به خود اختصاص داده‌است. البته بعد از کرمانشاه، استان‌های کهگیلویه وبویر احمد با ۳ساعت و ۲۲دقیقه و بوشهر با ۲ساعت‌و ۴۰دقیقه در ماه، قرار گرفته‌اند.
به نظر می رسد، دراین باره نمی‌توان تحلیل آماری دقیقی ارائه کرد، چراکه تاکنون تحقیق و بررسی علمی دقیقی دراین زمینه صورت نگرفته‌است، اما آنچه مسلم است، اینکه ضعف اقتصادی و مشکلات معیشتی از یک‌سو و دیجیتالی شدن زندگی، گسترش شبکه‌های اجتماعی و در دسترس قرارگرفتن گوشی‌های پیشرفته ازسوی دیگر، از مهم‌ترین عوامل کم‌توجهی و حذف کتاب از سبد خانوارها به‌حساب می‌آید؛ موضوعی که دراستان کرمانشاه بیش‌از پیش به‌چشم می‌آید و به‌صورت قابل‌توجهی به کاهش سطح مطالعه ازسوی مردم دامن زده‌است.
در واقع می‌توان گفت بخش زیادی از خانواده‌های کرمانشاهی به‌دلیل گرانی و مشکلات اقتصادی، خرید کتاب را از فهرست نیازمندی‌های خود حذف کرده‌اند و مطالعه از اصلی‌ترین قربانیان تورم و مشکلات اقتصادی در استان کرمانشاه بوده‌است. ازسوی دیگر کمبودهای موجود در زمینه تقویت فرهنگ مطالعه را نیز می‌توان از دیگر عوامل کاهش سرانه مطالعه دراین استان دانست.
گسترش مراجعه مردم به فضای‌مجازی، سبک مطالعه را تغییر داده و به‌دنبال آن، مراجعه حضوری به کتابخانه‌های استان نیز کاهش پیدا کرده‌است.
افراد بیشتر به سمت مطالعه کتاب‌های الکترونیکی پیش رفته‌اند. اینها درحالی‌است که بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد بیشترین علاقه‌مندی مردم کرمانشاه، خرید کتاب با موضوع‌هایی مانند رمان، داستان کوتاه، روانشناسی، کتاب‌های طبی و ... است.
در سال‌های اخیر استفاده از کتاب‌های صوتی نیز دراستان افزایش یافته و درحال‌حاضر ۱۵ تا ۲۰ هزارجلد از این نوع کتاب‌ها در ۲ بخش کودک و نوجوان و نیز بزرگسال در کتابخانه‌های استان کرمانشاه موجود است.
در این راستا باید گفت که چند سال پیش اعلام شد که سرانه مطالعه در ایران ۲ دقیقه در سال است؛ البته بعد از انتشار این آمار برخی از مسوولان آن را تکذیب و ادعا کردند آمار مطالعه در ایران ۷۹ دقیقه در روز است! که البته در این میزان، سرانه مطالعه کتب درسی، کتب ادعیه، قرآن، صفحات مجازی و هر چیزی که به خواندن ربط داشته باشد، لحاظ شده بود.
در آسیب شناسی این مقوله می توان گفت، یکی از ویژگی های جامعه ایرانی از دیرباز تا کنون میزان بسیار پایین مطالعه در آن است به این معنا که جامعه ایرانی همواره ترجیح می دهد به جای خواندن، بشنود.
با توجه به اینکه «سرانه مطالعه» یک شاخص جهانی است که تعریف مشخص و دقیقی دارد. در تعریف این شاخص تنها مطالعه کتاب -آن هم از نوع غیردرسی- را شامل می شود؛ یعنی نه مطبوعات، نه سایت های اینترنتی و مجازی.
طبق آمارهای جهانی، آمریکایی ها ۲۰ دقیقه، انگلیسی ها ۵۵ دقیقه و ژاپنی ها ۹۰ دقیقه از وقت خود را در شبانه روز به مطالعه کتاب اختصاص می دهند. بر این اساس آماری که از سرانه مطالعه کتاب در ایران در کنار تمام نوسانات عددی (از ۲ دقیقه به ۱۵ دقیقه و آخرش ۱۸ دقیقه رسید) تا حالا ارائه شده است، نشان می دهد که ایرانیان تقریبا به میزان آمریکایی ها به مطالعه کتاب علاقه مند هستند.
با در نظر گرفتن مطالب فوق و مقایسه وضعیت کتابخوانی در سطح کشور و همچنین سطح استان کرمانشاه و همچنین در سطح بین‌الملل و همچنین با در نظر گرفتن وضعیت موجود می‌توان نتیجه‌گیری کرد که وضعیت مطالعه کتاب‌های غیر درسی در استان کرمانشاه مطلوب نبوده و این استان از سرانه بسیار پایینی در بین استان‌های کشور برخوردار است.
اهمیت این موضوع زمانی بیشتر به چشم می‌آید که ما با بررسی وضعیت موجود اداره کتابخانه‌های استان و امکانات این مجموعه به راحتی در می‌یابیم که از قرار وضعیت اعتباری این نهاد مهم فرهنگی در استان نسبت به استان‌های دیگر در حد بسیار پایینی واقع شده و نیازمند اعتبارات جهشی جهت توسعه فرهنگ عمومی در زمینه کتابخوانی می‌باشد.
این در حالیست که مدیر کل سخت کوش و فرهنگی اداره کل کتابخانه استان کرمانشاه که به تازگی در این سمت مهم منصوب شده است بارها در خصوص کمبود اعتبارات منابع مالی جهت ترویج فرهنگ کتابخوانی در حوزه توسعه زیرساخت‌ها مطالبی را عنوان نموده است.
مطالبی که امسال در هفته کتابخوانی بیشتر از هر زمان دیگری به گوش رسیده و در این راستا امیدواریم که مسئولین ارشد استان به این امر مهم توجه ویژه‌ای داشته و در خصوص توسعه زیرساخت‌های کتابخوانی استان برنامه‌های مدون و مناسبی را به مرحله اجرا در آورند.
بابک بهراد
۱۴۰۴/۱۰۰