جام کوردی - روابط تجاری جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان عراق، به پشتوانه مرزهای طولانی مشترک، پیوندهای عمیق قومی، فرهنگی و اجتماعی و منافع متقابل اقتصادی، از دیرباز جایگاهی ویژه در معادلات اقتصادی دو طرف داشته است. این روابط، بهویژه در استانهای مرزی کرمانشاه و کردستان، نقشی تعیینکننده در رونق بازارها، اشتغال و پویایی اقتصاد منطقه ایفا کرده است.
بخش قابلتوجهی از نیازهای روزمره مردم اقلیم کردستان عراق در حوزههای کالاهای مصرفی، صنعتی و خدمات درمانی از بازار ایران تأمین میشود. در مقابل، تجار و بازرگانان عراقی، چه کُردزبان و چه عربزبان، با تردد مستمر از مرزهای رسمی پرویزخان و باشماق، علاوه بر ورود ارز به کشور، در برخی بخشهای صنعتی و زیرساختی ایران نیز بهعنوان سرمایهگذار و شریک اقتصادی حضور فعال دارند.
با این حال، شماری از تجار اقلیم کردستان عراق در گفتوگو با رسانهها، از وجود مشکلات جدی در روند تردد مرزی و بهویژه برخوردهای نامناسب در برخی گذرگاههای رسمی گلایه کردهاند. به گفته آنان، معطلیهای طولانی، نبود رویه مشخص برای تردد تجار و برخوردهایی که شأن فعالان اقتصادی را نادیده میگیرد، به یکی از چالشهای اصلی تجارت مرزی تبدیل شده است.
این تجار تأکید میکنند که علیرغم نقش مؤثرشان در رونق اقتصاد مناطق مرزی ایران و ارزآوری برای کشور، در مرزهای پرویزخان و باشماق با شرایطی مواجه میشوند که با سطح روابط اقتصادی و حسن همجواری میان دو طرف همخوانی ندارد. به باور آنان، تداوم این وضعیت میتواند به کاهش انگیزه سرمایهگذاران عراقی و سوق یافتن آنان به بازارهای رقیب منجر شود.
بر همین اساس، تجار اقلیم کردستان عراق خواستار توجه ویژه استانداران مرزی کرمانشاه و سنندج به این مطالبه شده و پیشنهاد دادهاند با تسهیل تردد تجار و بازنگری در نحوه برخورد مرزی، زمینه حفظ و تقویت جایگاه ایران در بازار اقلیم کردستان فراهم شود. ایجاد مسیر یا رویهای مشخص و تسهیلشده برای تردد بازرگانان، از جمله مطالبات جدی این فعالان اقتصادی عنوان شده است.
فعالان اقتصادی معتقدند که ساماندهی رفتارهای مرزی و احترام به کرامت تجار، نهتنها یک مطالبه صنفی، بلکه گامی مهم در راستای تقویت دیپلماسی اقتصادی، افزایش اعتماد متقابل و توسعه پایدار مناطق مرزی است. آنان ابراز امیدواری کردهاند که با تدبیر استانداران مرزی و همکاری دستگاههای ذیربط، شاهد بهبود شرایط تردد و تعاملات تجاری در مرزهای غربی کشور باشند.
رضا رحمتیان