در پی حمله خصمانه اسرائیل به خاک کشورمان در تاریخ ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴ – ۵ آبان ۱۴۰۳ که از پایگاهی امریکایی در عراق بدون علم و آگاهی دولت عراق انجام شد، دولت عراق شکایتی را رسمی نزد سازمان ملل در نقض حریم هوایی عراق توسط اسرائیل ثبت کرد. شکایت رسمی عراق از رژیم صهیونیستی بود بدون اینکه به کشور دیگری اشاره کند. این در حالی است که طرفی که این پایگاه را در اختیار اسرائیل قرار داده و اجازه داده که این رژیم از خاک خود به ایران حمله کند، ایالات متحده امریکاست که در عراق چند پایگاه نظامی دارد. در حالی که دولت عراق در شکایت خود به سازمان ملل هیچ اشاره ای به دولت امریکا نکرده است.
به نظر می رسد که دولت امریکا بدون توجه به تمامیت ارضی عراق و اینکه خود در این کشور میهمان است نه میزبان، به اسرائیل اجازه داده تا از پایگاهش در عراق استفاده و به خاک ایران حمله نظامی کند. به عبارت دیگر امریکا در حمله اسرائیل به ایران شریک اسرائیل بوده و منطقی است که دولت عراق در شکایتی که در سازمان ملل ثبت کرده در کنار اسرائیل به شریک آن نیز اشاره و از آن هم شکایت می کرد. اما دولت عراق نه تنها چنین کاری نکرده بلکه به امریکا کوچکترین اعتراضی هم نکرده است. حتی در اظهارات مقامات عراقی و دیدارهایشان با سفیر امریکا در بغداد نیز یک بار به این موضوع اشاره نشده و کوچکترین گلایگی از این بابت ابراز نشده است.
چرا دولت عراق نه در شکایت خود بابت نقض حریم هوایی اش نامی از امریکا برده است و نه دولتمردان عراق در دیدارهایشان با مقامات امریکایی اعتراضی را نسبت به این رفتار می‌کنند؟!
حضور نظامیان امریکایی در عراق همواره محل بحث و جدلی طولانی در این کشور بوده است. اگرچه توافقنامه‌ای میان بغداد و واشینگتن امضا شده که به موجب آن نیروهای امریکایی باید خاک عراق را ترک کنند اما این گونه به نظر می رسد یا حداقل وانمود شده که این خواسته‌ای صرفا شیعی با پشتیبانی ایران است و گروه‌های سنی و کرد به خروج نیروهای امریکایی از عراق تمایلی ندارند. حتی جریان‌های شیعه سکولار یا جریان‌های شیعه‌ای که از حمایت ایران برخوردار نیستند یا با ایران همراهی ندارند نیز بر حضور نیروهای نظامی امریکایی در عراق تمایل دارند.
ایالات متحده از این وضعیت آگاه است، برای همین نه تنها تا کنون عملا نیروهای خود را از عراق خارج نکرده و همیشه نیروهایش در مرزهای سوریه و عراق آزادانه تردد داشته بلکه همواره از این موضوع به عنوان یک ابزار فشار بر دولت عراق استفاده کرده است. حتی دولت امریکا به خود زحمت نمی‌دهد که حق میهمانی را ادا کند و بی‌احترامی نکند و دولت عراق را در جریان تحرکات و کارهایش بگذارد؛ کما این که سفارت امریکا در بغداد که بزرگترین سفارت یک کشور خارجی در عراق است را بر خلاف قوانین بین المللی به یک پایگاه نظامی تبدیل کرده بدون آن که به اصول دیپلماتیک وقعی نهد. وجود سامانه‌های پاتریوت و حضور تعدادی نظامی امریکایی به اسم رسیدگی به این سامانه‌ها شاهدی بر این ادعاست.
از سال ۲۰۱۱ که باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق امریکا دستور داد که نیروهای امریکایی از عراق خارج شوند که تبدیل به یک کینه‌ای نزد امریکایی‌ها شد که شکایت می‌کردند چرا این قدر برای خروج نیروهایشان از عراق به واشنگتن فشار آوردند و این اقدام عراق را خوش‌خدمتی به ایران قلمداد کردند، تا زمانی که داعش به عراق حمله کرد و حدود دو سوم خاک این کشور را به اشغال خود در آورد و سبب شد تا نیروهای امریکایی تحت عنوان ائتلاف مبارزه با داعش به عراق برگردند، امریکایی‌ها همواره از موضوع حضور نیروهایشان در عراق به عنوان یک ابزار فشار استفاده کرده‌اند. در منطق امریکایی‌ها از آنجا که خود حکومت سابق عراق را سرنگون کردند بنابراین حق خود می‌دانند که نسبت به وجود نیروهای نظامی‌شان در آن کشور اختیار داشته باشند و آزادانه تصمیم بگیرند.
از سوی دیگر از آنجا که همچنان اقتصاد عراق و پول‌های حاصل از فروش نفتش به طور کامل تحت کنترل ایالات متحده است، دولت عراق همیشه احساس می‌کند دستش زیر ساتور امریکاست و برای همین سعی می‌کند اقدامی نکند تا رنجش دولت امریکا را سبب شود.
به نظر می رسد خودداری دولت عراق از بردن نام امریکا در ثبت شکایت خود نزد سازمان ملل توجه به این محدودیت‌ها و محذوریت‌هاست حتی اگر بنا باشد تمامیت ارضی کشور همسایه نقض شود.
سید علی موسوی خلخالی، روزنامه نگار، مترجم و سردبیر دیپلماسی ایرانی
