بە گزارش جام کوردی، کولبر اصطلاحی است که در مناطق کردنشین به افرادی گفته می‌شوند که برای کسب درآمد زندگی خود به حمل اجناسی بین دو طرف خط مرزی مبادرت می‌ورزند. کولبران بیشتر در استانهای آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه مشغول به کار هستند و دلیل آن نیز وجود نابرابری در امر سرمایه‌گذاری و توجه دولت به این مناطق است. کولبران به خاطر بیکاری و از روی ناچاری و در قبال دستمزد ناچیز اقدام به عبور غیر قانونی از مرز و حمل و ورود کالای غیر قانونی خارجی می‌کنند. این پدیدە تبعات سنگینی برای کولبران داشتە است. مجموعە رسانە ای جام کوردی با هدف واکاوی ابعاد این پدیدە مصاحبە ای تفصیلی با عبداللە سهرابی نمایندە ششمین دوره مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه مریوان و سروآباد انجام دادە است کە در ادامە می خوانید:
جام کوردی: دلایل استمرار پدیده کولبری در مناطق مرزی با اقلیم کردستان؟
عبداللە سهرانی: -۱ عدم توسعه اقتصادی در مناطق مرزی غرب کشور از شمال تا جنوب و به تبع آن روند روز افزون بیکاری بویژه ناشی از شرایط زیر:
عدم احداث و توسعه زیرساخت ها و به تبع ان عدم اهتمام و عدم شرایط سرمایه‌گذاری و ایجاد صنایع سبک و سنگین و حتی صنایع تبدیلی و مرتبط با مواد خام و منابع سرشار کشاورزی و محصولات باغی و دامی و لبنی و در نتیجه این شرایط و تداوم این وضعیت استمرار و بلکه افزایش نرخ بیکاری و در نتیجه پناه بردن اقشار محروم به کولبه ری.
۲- عدم اهتمام و اراده و بلکه ضعف و ناتوانی دو قوه مجریه و قانونگزاری از بدو انقلاب و بویژه پس از جنگ ۸ساله در خصوص مطالعات و تهیه و تصویب و اجرای طرح‌هاو لوایح کارشناسی شده با تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای احداث زیر ساخت ها و ایجاد اشتغال در مناطق مرزی استانهای کورد نشین در حالیکه همه دولتها و مجالس اصلاح طلب و اصولگرا شعار رفع این معضل را داده اند.
۳- پیشینه تاریخی مبادلات غیر رسمی نقاط مرزی و شرایط مشابه دو طرف مرز و ورود روز افزون کالاهای جدید و پرطرفدار کشورهای اسیای جنوب شرقی بخصوص چین در غیاب تولیدات کمی و کیفی و اقتصادی و غیر قابل رقابت با این کالاها از لحاظ کیفیت و قیمت در داخل کشور
۴-رانت خواران و سودجویان مبادی غیر رسمی مبادلات کالا نیز از جان کولبران مظلوم مایه می گذارند و بطور مداوم و مستمر این پروسه برده داری و شغل که خیر این استثمار و فعالیت غیر انسانی را در قرن ۲۱ و عصر دانش و تکنولوژی و کرامت انسانی ادامه می دهند.
جام کوردی: تجدید نظر در سیاست های مرتبط با مناطق مرزی تا چه حد می تواند مانع از تاثیرات منفی کولبری شود ؟
عبداللە سهرابی: بدون تردید تجدید نظر در سیاست‌های مرزی و البته اقدامات عملی که به اهم انها در پاسخ سئوال قبلی اشاره شد پیشنیاز و بلکه ضرورت رفع و دفع تاثیرات منفی کولبری است. پیداست با استمرار سیاست‌های گذشته معضل غيرانسانی و غیر اقتصادی روزافزون فعلی تدام داشته است بنابراین تغییر نگرش و احساس مسئولیت و اقدامات عملی از سوی مقامات مسئول در دولت و مجلس ضروری است. بدیهی است این تغییر سیاست‌ها باید بطور عمده شامل تغییر نگاه سیاسی و امنیتی به مناطق کورد نشین و بخصوص مناطق مرزی و جایگزینی رویکرد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و علمی و مدیریتی است
جام کوردی: در خصوص تغییر و تقویت در ساختارهای اقتصادی مناطق مرزی چه برنامه ای را پیشنهاد می کنید ؟
عبداللە سهرابی: اولا انگونه در سئوال قبلی کلی اشاره شد تغییر سیاست‌ها و رویکردهای سیاسی- امنیتی و جایگزینی سیاست‌های علمی و مدیریتی در همه حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و… ضروریست.
ثانیا برپایه استراتژی فوق انجام مطالعات و تهیه و طراحی طرحها و برنامه‌های عملیاتی و اجرایی با تامین و تخصیص منابع مالی مورد نیاز بر پایه طرح آمایش سرزمینی و بر اساس قابلیت ها و پتانسیل‌های منطقه‌ای ضروریست.
بدیهی است معادن غنی و منابع کشاورزی و دامی در تمامی مناطق کورد نشین غرب کشور و بطور اخص موقعیت توریستی و تجاری و ترانزیتی در مناطق مرزی و دقیقا در محل ها و مسیر های کولبری زمینه های متعددی برای مطالعات و تهیه و تدوین طرحها و پروژه‌های سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.
ضمن اینکه تصویب و نصب تابلوهای بدون اقدامات عملی مناطق ازاد تجاری در شهرستان‌های مرزی مریوان و بانه و قصر شیرین و ایلام زمینه و بلکه الزامات ایجاد زیر ساخت ها و سرمایه‌گذاری و در نتيجه تقویت و توسعه اقتصادی مناطق مرزی را فراهم نموده است، بدیهی است این استراتژی و رویکرد در ارتباطی سیستماتیک متضمن توسعه اقتصاد کلان و ملی است، کما اینکه اکنون نیز تحت شرایط تحریم و در فقدان سرمایه‌گذاری و مدیریت علمی و با وجود سیاست های سیاسی- امنیتی بازهم پشتوانه‌ای قوی برای اقتصاد بحران زده ملی است.
جام کوردی: دولت و بخش خصوصی چه برنامه قابل اجرایی در مناطق مرزی می توانند ایفا کنند ؟
عبداللە سهرابی: ١- دولت موظف است در جهت منافع ملی و برای توسعه اقتصادی و برای فراهم کردن زمینه های سرمایه‌گذاری مطالعات منطقه ای انجام و بر اساس نتايج ان طرحها و پروژه های عملیاتی را طراحی و زیر ساخت های مناطق محروم و مرزی بویژه در حوزه فعالیت کولبران را ازجمله منابع انرژی و ارتباطات و… را ایجاد نماید و به موازات امور زیربنایی اطلاعات جامعی از جامعه کولبران شامل: حوزه ها و محل‌های فعالیت، رده های سنی، میزان سواد و دانش و تجربه جمع اوری و مورد پردازش و تجزيه و تحلیل قرار دهد .
سپس با تشویق و حمایت از بخش خصوصی و با سرمایه‌گذاری هردو بخش دولتی و خصوصی در حوزه های مختلف بویژه مرتبط و متناسب با منابع ومواد اولیه مانند صنایع سبک تبدیلی و زودبازده مثل کنسانتره میوه جات و مواد لبنی و صنعت گردشگری و…در کوتاه مدت زمینه‌های اشتغال کولبران را فراهم نماید
۲- بخش خصوصی با حمایت دولت و بر پایه زیر ساخت و بر اساس مطالعات و طرحها و پروژه های تعریف شده سرمایه‌گذاری گذاری در پروژه‌های های زود بازده و کاربر و اشتغال زا که اشاره شد، اغاز نماید بدیهی است با بهره مندی از زیر ساخت و نتایج مطالعات انجام شده و حمایت و تامین امنیت سرمایه‌گذاری گذاری توسط دولت و با توجه به عوامل تولید و ارزان در دسترس شامل نیروی کار ارزان کولبران و منابع و مواداولیه ارزان و در محل مانند محصولات زراعی و باغی و لبنی و همچنین موقعیت تجاری و گردشگری سرمایه‌گذاری زود بازده و سوداور و اشتغال زا برای کولبران را اغاز نمایند البته منابع مالی و تکنولوژی نیز توسط سرمایه‌گذاران و به کمک تسهيلات بانکی و دولتی قابل تأمین است
جام کوردی: هماهنگی با دولت مرکزی عراق و حکومت اقلیم کردستان را تا چه حد در راستای کاهش اثرات منفی کولبری موثر می دانید ؟
عبداللە سهرابی: بدیهی است مبادلات مرزی بصورت رسمی و غیررسمی و کولبری بدون تعامل و هماهنگی و همکاری و مدیریت و برنامه ریزی مقامات و مسئولان دو دولت در دو سوی مرزها قابل برنامه ریزی و ساماندهی و مدیریت نیست. بدون تردید همه مبادلات ورود و خروج کالاها در دو سوی مرز بر روابط و عملکرد هر دو طرف داخلی و خارجی تاثیر و تاثر متقابل دارند.برای ساماندهی و مدیریت و حل معضل کولبران همکاری و هماهنگی مشترک دو طرف مرز لازم است گرچه جامعه کولبران منحصر به داخل مرزهای کشور ایران است.
جام کوردی: اثرات امنیتی کولبری را در چه می دانید ؟
عبداللە سهرابی: تردیدی نیست در شرایط موجود و در فقدان مدیریت و برنامه ریزی و در نبود اشتغال روند روز افزون فعالیت پر خطر و پر تلفات کولبری ادامه خواهد داشت و پیامدهای ان خسارات جبران ناپذیر جانی کولبران مظلوم و تبعات سیاسی و امنیتی است که توسط افکار عمومی در داخل و خارج و در محافل رسمی و غیررسمی و رسانه های عموی خاورمیانه و بلکه جهانی بعنوان لکه ای سیاه قلمداد می شود.
جام کوردی: پدیده کولبری جامعه مرزنشین کشور در استانهای کرمانشاه – کردستان و آذربایجان غربی را با چه چالش هایی مواجه ساخته است ؟
عبداللە سهرابی: چالشهای مناطق فعالیت کولبران بجز خسارات مستمر و مداوم جانی کولبران مظلوم و محروم و غالبا قشر جوان و سرپرستان خانواده ها، انتقال جمع کثیری از نیروی کار فعال و اکثرا جوان و تحصیل کرده و بعضا حرفه ای و دارای مهارت های گوناگون به فعالیت کولبری که مغایر با کرامت انسانی است و چنین حرفه و پیشه ای در هیچ سیستمی و در هیچ کشوری و در هیچ نظام سیاسی – اداری در سطح دنیا تعریف نشده و با این شکل و شیوه فاقد سابقه است این پدیده نا میمون تحت شرایط محرومیت و بیکاری در جغرافیای جهان مختص مناطق مرزی کوردستان ایران و عراق است .
نیروی کاری که می تواند در بخش‌های مولد اقتصادی و صنعتی که قبلا اشاره شد در خود مناطق مرزی مشغول و مفید و موثر باشند
جام کوردی: برنامه های پیشنهادی برای رفع مشکلات و چالشهای ناشی از کولبری در سطوح اقتصادی و اجتماعی ؟
عبداللە سهرابی: قبلا به تفصیل نقش دولت و بخش خصوصی مورد اشاره قرار گرفت .
برای تدوین برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت حل معضل کولبری، نخست باید دولت اهداف کلی و بلند مدت و کوتاه مدت را معین، سپس مطالعات کارشناسی میدانی انجام دهد و اطلاعات اماری و داده های محیطی مرتبط را جمع اوری و تجزیه و تحلیل و راه حلها و راه کارهای عملیاتی و اجرایی با منابع مالی و مادی و نیروی انسانی مورد نیاز تعیین و در موارد نیاز برای تصویب منابع مالی در قالب لايحه قانونی به مجلس ارائه نماید ضمن اینکه در حوزه اختیارات دولت مقررات تدوین و دستورالعمل ها تهیه و به سطوح اجرایی ابلاغ میگردد.
با این پروسه برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت برای تحقق اهداف از پیش تعیین شده به منظور حل اساسی مشکل کولبری تدوین خواهد شد .
ضمن اینکه تا کنون بصورت جزیره ای و در مقاطع زمانی مختلف و در دولتها و مجالس گذشته بعضا شعارها و وعده ها و حتی مصوبات قانونی و مقررات دولتی برای ساماندهی کولبران مانند مجوز واردات کالا تا سقف معینی و یا کمک معیشت مرزنشینان تا عمق ۲۰ کیلومتری داشته ایم بدون تردید این سیاست‌ها و اقدامات نه در مسیر حل اساسی و اقتصادی و کارشناسی پدیده شوم کولبری ست بلکه مشروعیت و عادی سازی ان است ضمن اینکه سوابق و نتایج به وضوح نشان می دهد که با این اقدامات نه تنها این معضل رفع نشده بلکه تداوم و خسارات جانی و پیامدهای سیاسی و امنیتی روز افزون داشته است
بنابراين راه حل اساسی و نهایی در مواردی است که در بندهای قبلی اشاره شد.
جام کوردی: در بعد رسانه ای چگونه از سوء استفاده دشمنان و ضد انقلاب در پدیده کولبری جلوگیری کنیم ؟
عبداللە سهرابی: نقش رسانه ها مانند آیینه بازتاب واقعیت هاست، چنانچه دستگاه‌های قانونگذاری و اجرایی انگونه در بندهای قبلی اشاره شد با مطالعات و شناخت و تعیین اهداف و برنامه‌ریزی و تخصیص و تأمین منابع مالی و مادی و انسانی بطور بنیادی برای رفع مشکل کولبری اقدام کنند، رسانه های دشمنان جمهوری اسلامی نیز خلع سلاح خواهند شد و بهانه هایی که اکنون در دست دارند از انان سلب می گردد، اما در شرایط موجود و با تداوم این روند از همه مهمتر با برخورد خشن و بعضا بطور مستقیم هدف قرار دادن جان کولبران مظلوم و محروم به بهانه اجرای قانون توسط نیروهای هنگ مرزی هر روز خبر های داغی برای رسانه های خارجی تهیه می کنند، ضمن اینکه افکار عمومی داخل و خارج نیز به شدت متأثر و متاسف شده اند و همواره فعالان و اغلب رسانه های داخلی نیز معترض و منتقد هستند .
بنابراین رسانه ها در دنیای شفاف و بدون مرز و آنلاین اطلاعات و با این واقعیت‌ها و حقایق تلخ موجود نمی توانند مانع و رافع تبلیغات و اخبار و سواستفاده دشمنان باشند مگر اینکه دستگاه‌های مسئول انگونه اشاره شد در قبال این پدیده به وظایف قانونی و اساسی خود اقدام نمایند.
