آقای استاندار! از توسعه مبادلات مرزی با اقلیم کردستان عراق چه خبر ؟

استان کرمانشاه به واسطه موقعیت جغرافیایی و هم مرز بودن با عراق و اقلیم کردستان، دارای موقعیت بسیار مناسب برای تجارت و صادرات است. این استان از سالهای 1390 تاکنون در وضعیت اعمال تحریم ها سهم بسیار زیادی در رونق اقتصادی کشور و مقوله صادرات به خود اختصاص داده، به طوری که حدود 8 درصد از صادرات غیرنفتی کشور و 50 درصد صادرات به کشور عراق از طریق مرزهای این استان و عمدتاً از مرز قصرشیرین بوده است.
یکی از ویژگیهای بارز استان هم مرزی با کشور عراق است. استان کرمانشاه با داشتن ۳۷۱ کیلومتر مرز زمینی دارای ۶ مرز رسمی فعال وبازارچه مرزی با عراق است که دروازه بزرگ تجاری کشورمان برای صادرات کالای ایرانی به خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس است.
عراق یکی از بهترین بازارهای فروش کالاهای ایرانی است که نزدیکی فرهنگ دو منطقه مرزی استان کرمانشاه و استانهای کردنشین عراق به دلیل زبان فرهنگ آداب ورسوم و اشتراکات دینی از مهمترین عوامل رونقاقتصادی و تجاری مرزهای این استان است.
پرویز خان، خسروی ،سومار ،شیخ صالح ،شوشمی، تیله کوه مرزهای استان کرمانشاه با عراق هستند که از بین این مرزها مرز خسروی و بازارچه مرزی سومار با بخش عربی و مابقی مرزها با اقلیم کردستان عراق هم مرزند.
کردستان عراق به دلیل پیوندها و مشترکات تاریخی، فرهنگی و زبانی همواره مورد توجه مسئولین جمهوری اسلامی ایران قرارگرفته و دارای روابط مثبت و سازنده ای با جمهوری اسلامی ایران بوده است. لذا ایران اولین کشوری بود که اقدام به برقراری روابط با اقلیم و گشایش سرکنسولگری در شهرهای اربیل و سلیمانیه نمود و هر ساله هیات های سیاسی و اقتصادی و مقامات دو طرف در رفت و آمد بوده و تاکنون بیش از 42 توافقنامه های متعددی میان استان های آذربایجان غربی ، کردستان کرمانشاه، اصفهان و همدان با اربیل و سلیمانیه منعقد گردیده است.
مبادلات تجاری جمهوری اسلامی ایران و بویژه استان کرمانشاه با اقلیم کردستان همواره روبه گسترش بوده است. میزان صادرات به عراق از 145 میلیون دلار در سال 1380 به 4،700،000 میلیارد دلار در سال 1387 و قریب به 5/7 میلیارد دلار در سال 1392 افزایش یافته است. کردستان سهم 55% از صادرات بیش از 14 میلیارد دلار به عراق را دارد. بیش از 70 درصد صادرات جمهوری اسلامی ایران به عراق از طریق اقلیم کردستان و از مرز رسمی پرویز خان در استان کرمانشاه انجام می گیرد .
حال با این اوصاف منوچهر حبیبی استاندار کرمانشاه در گفتگو با خبرگزاری ایسنا در خصوص ظرفیت استان کرمانشاه افزود: کرمانشاه یک استان نام آشنای ایران اسلامی است که ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها و توانمندیهایش برای هر کارشناسی قابل درک و فهم است. کرمانشاه کلکسیونی از قابلیت‌ها و پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های توسعه‌ای دارد که باید با استفاده از آنها بتوانیم مسیر توسعه و پیشرفت استان را در ادامه فعالیت مدیران و مسئولان گذشته دنبال کنیم.
استاندار کرمانشاه با اشاره به ۳۷۱ کیلومتر مرز مشترک استان کرمانشاه با کشور عراق، گفت: با توجه به این ظرفیت، این قابلیت وجود دارد که براساس آن اقداماتی صورت بگیرد که هم به رونق استان و هم به اقتصاد منطقه کمک کند و با دو بخش عربی و اقلیم کردستان عراق مرز مشترک دارد که این ویژگی را تنها در کرمانشاه می‌توان دید و باید از آن برای توسعه استان به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.
وی به ظرفیت‌های بالای کرمانشاه در بحث گردشگری هم اشاره کرد و گفت: این استان ظرفیت‌های عظیمی در گردشگری تاریخی، طبیعی، زیارتی و سلامت دارد که استفاده از آنها می‌تواند برخی مشکلات اقتصادی استان را نیز مرتفع کند. بعنوان نمونه در حوزه گردشگری زیارت عبور بخش قابل توجهی از زائرین عتبات عالیات از این استان خصوصا در ایام اربعین ظرفیت بزرگی است که نباید از آن غافل شویم.
حبیبی در پایان با بیان اینکه با توجه به این ظرفیت‌ها برنامه‌هایی برای توسعه استان تدوین کرده‌ام، گفت: استراتژی توسعه استان باید مبتنی بر تجارت باشد. مرزهای استان ظرفیت بسیار بالایی دارند که می‌توانند حداقل ۵۰ درصد صادرات ایران به عراق را پوشش دهند و این ظرفیت وجود دارد که صادرات استان را تا پنج میلیارد دلار افزایش دهیم.
حال طبق صحبتهای استاندار کرمانشاه باید گفت که متاسفانه سال به سال سطح و سقف مبادلات تجاری بین ایران و عراق کمتر و کمتر می‌شود و به موازات آن، میزان مبادلات تجاری عراق و ترکیه در حال افزایش است. لذا واقعا باید اذعان و اعتراف کرد که اگر ترکیه جدی‌ترین رقیب تجاری ایران در عراق نباشد بی‌شک یکی از جدی‌ترین رقباست. اکنون سطح مناسبات تجاری ترکیه و عراق بیش از ۲۰ میلیارد دلار است، در صورتی که سقف روابط تجاری کرمانشاه و اقلیم کردستان عراق به نصف این رقم یعنی کمتر ۱۰ میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است. این در حالی است که در عراق نوین پس از صدام حسین و اتفاقاً در سال‌های اولیه پس از سرنگونی رژیم بعث، این ایران و بویژه های مرزهای ترانزیتی استان کرمانشاه بود که مهم‌ترین روابط و بیشترین سقف مناسبات تجاری را با عراق داشت و اکنون مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم داده است تا کشوری مانند ترکیه به مرور طی سال‌های اخیر جای ایران را بگیرد.
واقعیت این است که اکنون کیفیت کالاهای صادراتی استان کرمانشاه به اقلیم کردستان عراق به مراتب پایین‌تر از کالاهای صادراتی ترکیه است. هم مواد به کار رفته در آن و هم نوع بسته‌بندی محصولات به مراتب پایین‌تر از کیفیت کالاهای ترکیه‌ای است و طبیعتاً عراق رغبت بیشتری به این کالاهای ترکیه پیدا خواهد کرد. متاسفانه باید اذعان کرد که کیفیت کالاهای ترکیه‌ای باعث شده است که بازارهای این کشور را قبضه کند و جای کالاهای تولید شده را بگیرد. موضوع دیگر تبادل ارزی و پولی بین تجار کرمانشاه و اقلیم کردستان عراق است که اکنون گشایش حساب و گشایش بانکی یا ال سی و سایر موضوعات بین بانک ها و تجار ترکیه و عراق به مراتب بیشتر از ماست. متاسفانه بین تجار کرمانشاه و اقلیم کردستان عراق به دلیل مشکلات و محدودیت‌ها هیچ گونه گشایش اعتباری وجود ندارد. در صورتی که اکنون گشایش اعتبار بین تجار عراقی و ترکیه‌ای بسیار زیاد و همچنین آسان و راحت است و محدودیت هایی در این خصوص وجود ندارد. موضوع دیگر این است که واقعاً تبادل تجاری بین ایران و عراق در حوزه و محدوده شهرها و استان‌های مرزی دو کشور است. یعنی کالاهای ما به خصوص کالاهای اساسی ایران نفوذی در کل خاک عراق پیدا نکرده در صورتی که همانطور که گفتم واقعاً کالاهای ترکیه‌ای عراق را تسخیر کرده است. یک موضوع دیگری که شاید کمتر به آن توجه شود این است که کالاهای ایرانی در شهرها و استان‌های سنی نشین عراق رغبت کمتری نسبت به کالاهای ترکیه‌ای دارد.
حال باید پرسید چطور صادرکنندگان و تولیدکنندگان کرمانشاه از فرصتهای پیش رو در اقلیم کردستان عراق استفاده کنند؟
امروزه حضور تجار کرمانشاهی در بازارهای اقلیم کردستان عراق نیاز به مهارتهای بین المللی دارد تا بتوان دربین رقبا بهتر تأثیرگذاری و عمل کرد مهارتهای صادراتی عمدتاً در دو دسته کلی قرار میگیرند. مهارتهای ارتباطی و مهارتهای فنیصادرکننده به مهارتهای ارتباطی نیاز دارد تا بتواند مشتریان بالقوه کالای خود را در جهان شناسایی کند کالای خودش را به آنها به بهترین وجه معرفی و از ویژگیها و مزیتهای کالا بگوید و علاقه خریدار بالقوهرا به خود جذب کند.
بعنوان سخن پایانی باید گفت بازارچه ها و گمرکات مرزی استان کرمانشاه که هم مرز با اقلیم کردستان عراق است باید موجب فعال شدن بخش تولید، اشتغال زایی، ارزآوری، تجارت، صادرات و پویایی اقتصادی شده و توجه هر چه بیشتر به این موضوع و توسعه زیرساخت ها و به کارگیری روش های علمی، منفعت ملی بیشتری به دنبال داشته باشد. در حال حاضر به دلیل عدم توسعه یافتگی در زیرساخت های مدیریت اقتصاد مرزی و همچنین وجود فرایندهای غیررسمی در مدیریت آن موجب شده است تا بخش قابل توجهی از اقتصاد شکل گرفته در آن به صورت غیررسمی و انحصاری و به نفع استانهای دیگر و نه استان کرمانشاه صورت پذیرد. به طوری که می توان تصور نمود با فراهم کردن زیرساخت های مناسب، استفاده از شیوه های مدیریت علمی، اتخاذ روش های اقتصادی کارشناسی شده، ورود افراد توانمند به عرصه صادرات و افزایش کیفیت تولیدات داخلی استان بتوان میزان صادرات کشور از مرزهای استان کرمانشاه را به چند برابر افزایش داد که در اینصورت منفعت های زیادی در سطح ملی و استانی حاصل خواهد شد. به امید آن روز …