بە گزارش جام کوردی، یکشنبه ۲۸ بهمن ۱۴۰۳ با مشارکت دیدبان حقوق بشر کردستان ایران مجموعه مستند پژاره (غم) رونمایی شد. این مجموعه مستند شامل سه فیلم مستند به نام‌های دژی کانو (علیه زندگی)، ماندوو (خسته) و از کردستان تا ژنوستان است که به ابعاد مختلفی از فعالیت‌های بشر‌دوستانه این مرکز می پردازد.
نشست رونمایی از این مستند به آسیب شناسی فعالیت گروه‌های شبه نظامی تجزیه طلب در مناطق کُردنشین ایران می پردازد و تاثیر این فعالیت‌های ناامن ساز را در روند توسعه و پیشرفت استان‌های مرزی غرب کشور مورد بررسی قرار داده است.
یافته‌های دیدبان حقوق بشر کردستان ایران نشان می دهد غالب کسانی که گرفتار این گروه های ستیزه جو می‌شوند را افراد فرودست جامعه تشکیل می دهند مسئله توسعه در مناطق پیرامونی و مرزی رابطه مستقیمی با مسئله امنیت اقتصادی و سرمایه گذاری دارد.
وقتی کارآفرینان و سرمایه گذاران احساس ناامنی داشته باشند سرمایه های خود را به مناطق همجوار یا مرکزی منتقل می‌کنند و عملا پیامد این مسئله در معضل بیکاری نمایان می‌شود.
ورود نهاد دولت و بطور کلی حاکمیت وظیفه مهمی در ساماندهی و حل این چالش تاثیر گذار دارد. دولت باید تاثیرات کانون های ناامن ساز را با کمترین هزینه در بدنه جامعه کاهش داده و با حمایت از نیروها و ظرفیت های بومی فرصت توسعه و پیشرفت را محیا سازد.
دیدبان حقوق بشر کردستان ایران بارها پیشنهاداتی را در این زمینه ارائه داده و امیدوار است دولت آقای پزشکیان که نگاه به پیرامون را جزء برنامه‌های جدی خود تعریف کرده است نسبت به پیگیری این موارد توجه لازم را داشته باشد.
برخی از پیشنهادات ارائه شده به شرح زیر است:
۱. پیگیری جدی توافقنامه ایران و عراق با هدف کاهش تنش‌های مرزی و تعیین تکلیف منازعه طولانی دولت مرکزی با گروه ها و احزاب شبه نظامی کُرد مخالف ایران که در اقلیم کردستان عراق حضور دارند.
۲. حمایت قانونی از قربانیان و آسیب دیدگانی که به انحاء مختلف و بواسطه حضور در این گروه‌های ستیزه جو؛ خود یا خانواده‌شان دچار آسیب های مختلف شده اند؛ توسط دستگاه قضایی، وزارت امور خارجه و نهادهای حمایتی
۳. توسعه تجارت مرزی با اقلیم کردستان عراق و برچیدن پدیده شوم کولبری در مناطق مرزی غرب و شمال غرب ایران
۴. توسعه گردشگری با توجه به ظرفیت های گسترده و عمیق مناطق کُردی ایران چه در حوزه زیرساختی و همچنین حمایت از کارآفرینان داخلی و جذب سرمایه گذار خارجی
۵. توسعه آموزش بویژه در حوزه حقوق شهروندی، سبک زندگی، مقابله با آسیب های اجتماعی و توجه جدی به ارائه راهکارهای متناسب
