بە گزارش جام کوردی، مذاکرات بین تهران و واشنگتن یکی از داغ‌ترین و حساس‌ترین مسائل جهان به ویژه خاورمیانه است و همه منتظر نتیجه این مذاکرات هستند. برخی بە حصول توافق میان ایران و ایالات متحده آمریکا و تاثیرات مثبت آن در معادلات منطقە ای و جهانی امیدوارند و طرف‌های دیگری نیز وجود دارند به ویژه اسرائیل که از این مذاکرات نگران و خشمگین هستند و نمی‌خواهد توافقی حاصل شود.
برای بررسی و واکاوی ابعاد مذاکرات میان ایران و آمریکا، جام کوردی مصاحبە ای اختصاصی با دکتر زرتشت بابان، تحلیلگر مسائل سیاسی و استاد دانشگاە از دولت فدرال ایالات متحده آمریکا انجام دادە کە متن آن بە شرح زیر است.
اهمیت مذاکرات میان آمریکا و ایران، بە ویژە برای ایران در چیست؟
مذاکرات ایران و آمریکا از اهمیت ژئوپلیتیکی و اقتصادی زیادی به ویژه برای تهران برخوردار است. این مذاکرات یک فرصت مهم برای ایران است تا پس از سال‌ها انزوای ناشی از تحریم‌های مربوطه بە برنامە اتمی، به جامعه بین‌المللی بازگردد. از لحاظ اقتصادی نیز مذاکرات موفق می‌تواند منجر به لغو یا کاهش تحریم‌ها شود و به ایران امکان دسترسی بیشتری به بازارهای جهانی بدهد تا منابع مالی خود را آزاد کند و صادرات نفت را افزایش دهد. همه این‌ها برای احیای اقتصاد مقاومتی آن ضروری است. علاوه براین، این مذاکرات برای ایران به عنوان یک بستر برای تاکید بر حاکمیت خود و مذاکره به صورت برابر با یک ابرقدرت جهانی که از نظر نمادین برای روایت های داخلی و منطقەای حائز اهمیت است، عمل می‌کند. مذاکرات مابین واشنگتن و تهران همچنین به ایران امکان کاهش تنش‌ها در خلیج فارس و حفظ منافع استراتژیک خود را می دهد، همزمان این امکان را فراهم می‌کند که در امور منطقه‌ای به ویژه در سوریه، عراق و لبنان نفوذ پیدا کند کە تاثیر بسیار برجستەای خواهد داشت.
مذاکرات تا چه اندازه منطقه و به ویژه ایران را از جنگی که انتظار می‌رفت آغاز شود، دور می کند؟
این بستگی به تعدادی از عوامل مرتبط از جمله قابلیت اجرای توافقات انجام شده، اراده سیاسی هر دو طرف برای پایبندی به توافقات و پاسخ بازیگران منطقه‌ای دارد. از لحاظ تاریخی نیز گفت و گو بین تهران و واشنگتن به کاهش تنش‌ها کمک کرده است همانطور که در برنامه جامع مشترک (برجام) در سال ۲۰۱۵ انعکاس این امر مشاهدە شد و به طور موقت تنش‌ها را محدود کرد. اگر مذاکرات کنونی یا آینده موفقیت آمیز باشد می‌توانند به طور چشمگیری احتمال وقوع درگیری‌های بزرگ مقیاس را با شناخت دلایل و ریشه‌ای خصومت‌ها، مانند نگرانی‌ها در مورد گسترش تسلیحات هستەای ایران و ایجاد راه‌هایی برای مدیریت بحران، کاهش دهند. جلوگیری از جنگ به ویژه برای ایران، نه تنها به دلیل شرایط اقتصادی آن، بلکه به دلیل نزدیکی به مناطقی کە احتمال وقوع جنگ در آنها زیاد است، بسیار حائز اهمیت است. همچنین توافقات جدید به ایران اجازه می‌دهد که بر ثبات و توسعه داخلی تمرکز کند نه برای آمادگی‌های نظامی، در عین حال مذاکرات می‌تواند احتمال خطرات فوری را کاهش دهند و ممکن است رقابت‌های استراتژیک بلند مدت یا درگیری‌های نیابتی را نیز از بین ببرد، بە این معنی که، عدم ثبات اساسی در منطقه ممکن است با وجود پیشرفت‌های دیپلماتیک ادامه یابد.
آیا اسرائیل تلاشی می‌کند که این مذاکرات به نتیجه نرسد؟ زیرا گفته می‌شود که این مذاکرات به نفع اسرائیل نیست و نمی‌خواهد ایران و آمریکا به توافق برسند؟
اسرائیل مخالفت جدی خود را با مذاکرات ایران و آمریکا به ویژه در خصوص برنامه هسته‌ای ایران ابراز کرده است. مقامات اسرائیلی گفته‌اند که هر توافقی که به ایران اجازه دهد عناصر زیرساخت هسته‌ای خود را حفظ کند، تهدیدی مستقیم علیە امنیت اسرائیل و ثبات منطقه خواهد بود. در نتیجه اسرائیل تلاش‌های هماهنگ شده دیپلماتیک، سیاسی و در برخی موارد پنهانی را برای تاثیرگذاری یا تغییر مسیر در مذاکرات تهران و واشنگتن، انجام داده است. این تلاش‌ها شامل لابی گری برای سیاست گذاران آمریکایی، انتشار اطلاعاتی که به ظاهر نشان از عدم پایبندی ایران بە تعهدات دارد و مشارکت در دیپلماسی منطقه‌ای برای جمع آوری نیروهای اپوزیسیون علیە توافق بالقوە آمریکا با ایران بودە است.
همچنین گفته می‌شود اسرائیل عملیات سایبری و حملات تروریستی هدفمندی را به منظور کند کردن پیشرفت برنامه اتمی ایران انجام داده است، اقداماتی که ممکن است به عنوان تلاشی برای تضعیف موضع مذاکراتی ایران یا تحریک پاسخ‌هایی که دیپلماسی را بیشتر پیچیده می‌کند، تفسیر شود. از دیدگاه اسرائیل توافق بین ایالات متحده آمریکا و ایران که توانایی اتمی ایران را به طور کامل از بین نبرد یا نفوذ منطقه‌ای آن را محدود نکند، ناتمام محسوب می‌شود و احتمالاً به عنوان جسارت ایران تلقی می‌شود. بر این اساس احتمال دارد که اسرائیل آشکارا مخالفت دیپلماسی خود را ابراز نکند، اما تلاش می‌کند شروط هر توافقی را به شیوه‌ای طراحی کند که ایران را بە بیشترین شکل ممکن محدود کند و احتمال دارد بر روی موانعی علیه توافق کار کند کە بیش از حد ملایم یا به طور استراتژیک مضر به حساب می‌آید.
