استفاده از انرژی‌های پاک در کاهش آلایندگی ناشی از نیروگاه‌های سوخت‌ فسیلی

جام کوردی-استاد دانشگاه کردستان گفت: استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر ضمن کاهش نیاز به احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های با قدرت مانور زیاد، قابلیت اطمینان بهتری را برای تأمین انرژی مورد تقاضا فراهم می‌کند.
دکتر نوید رضایی در گفت‌وگو با خبرنگار جام کوردی، در رابطه با راهکارهای بهینه‌سازی مصرف انرژی به منظور جلوگیری از کمبود و قطعی برق در تابستان، اظهار کرد: کمبود انرژی به معنای عدم توانایی شبکه در برآورده کردن تقاضای انرژی الکتریکی بوده و در افق زمانی کوتاه‌مدت کاهش قطعی ناشی از کمبود انرژی، به کاهش مصرف برق توسط مشترکین بستگی دارد.

به گفته او، این موضوع در ساعات اوج مصرف نمود بیشتری پیدا می‌کند زیرا در این ساعات برقراری تعادل بین تولید و مصرف انرژی الکتریکی به استفاده از ذخیره غیرگردان و قدرت مانور نیروگاه‌ها بستگی دارد.

استاد دانشگاه کردستان، افزود: در سمت تقاضا، هدف اصلی بهینه‌سازی مصرف در چنین ساعاتی کاهش قله منحنی بار در ساعات اوج مصرف است و در افق زمانی کوتاه‌مدت برای مدیریت مصرف برق دو دسته راهکار وجود دارد.

دکتر رضایی با اشاره به ۲ راهکار کوتاه‌مدت مدیریت مصرف برق، تصریح کرد: این دو راهکار شامل روش‌های مستقیم و روش‌های غیرمستقیم‌ است که در روش‌های مستقیم مدیریت مصرف، ارتباط بین متولی صنعت برق با برخی از تجهیزات مصرف کننده برقرار می‌شود.

او در ادامه خاطرنشان کرد: برای مدیریت مستقیم تاکنون سه راهکار به صورت موفقیت‌آمیز به کار گرفته شده‌اند که نخستین راهکار کنترل مستقیم بار است که در آن کنترل برخی تجهیزات مصرف‌کننده به طور مستقیم در اختیار متولی صنعت برق قرار می‌گیرد.

استاد دانشگاه کردستان، عنوان کرد: به عبارت دیگر روشن یا خاموش شدن برخی تجهیزات با مصرف غیرقابل انتقال و شرایط کارکرد آنها، در ساعات اوج مصرف تابع شرایط شبکه به لحاظ قابلیت اطمینان و تضمین برقراری تعادل تولید و مصرف خواهد بود (مانند دستگاه‌های تهویه مطبوع به ویژه در ادارات) و دومین راهکار استفاده از دستگاه‌های کنترل بار هر مشترک است که در آن بارهای قابل انتقال برنامه‌ریزی و کنترل می‌شوند.

به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان، دستگاه‌های کنترل بار هر مشترک از جمله بارهای خط تولید کارخانجات، ماشین‌های لباسشویی، ظرفشویی، خشک‌کن‌ها در منازل، رستوران‌ها، هتل‌ها و … هستند.

دکتر رضایی همچنین تصریح کرد: سومین راهکار استفاده از سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی حرارتی بوده به طور مثال تولید یخ در ساعت‌های کم‌باری توسط چیلرها و استفاده از آنها در ساعات اوج در سیستم‌های سرمایشی و همچنین در روش‌های غیرمستقیم مدیریت مصرف، از مکانیزم‌های تعرفه‌گذاری استفاده می‌شود و ایجاد انگیزه در مشترکین جهت پاسخ به تعرفه‌ها مد نظر قرار می‌گیرد.

او گفت: روش‌های تعرفه‌گذاری بسیار متنوع هستند اما همه آنها در تعرفه بالاتر در ساعات پرباری و تعرفه کمتر در ساعات کم‌باری مشترک هستند و در این راستا دو طرح عمده وجود دارد که شامل ترغیب مشترکین به انصراف از بکارگیری برخی وسایل مصرف‌کننده در ساعات اوج مصرف یا انتقال مصرف از ساعات اوج مصرف به دوره‌های زمانی غیر اوج از دیگر راه‌ حل‌های این موضوع است.

دکتر رضای بیان کرد: از طرف دیگر در افق زمانی بلندمدت به منظور جلوگیری از کمبود انرژی و قطعی ناشی از آن هدف اصلی اصلاح بازدهی در بخش‌های تولید، انتقال، توزیع و مصرف انرژی الکتریکی است.
این استاد دانشگاه کردستان در ادامه نیز افزود: طبق گزارش منتشر شده توسط KEPCO اجرای یک پروژه بزرگ در زمینه بهینه‌سازی مصرف برق که تمام راهکارهای مذکور را شامل شده است، در کوتاه مدت ضریب بار را به طور قابل ملاحظه‌ای بهبود بخشیده است و در بلند مدت ضرورت ساخت سه نیروگاه جدید به ظرفیت یک گیگاوات در مواجهه با رشد تقاضای انرژی را منتفی ساخته است.

او در پاسخ به این سوال که برای جبران کمبود برق و حل مشکلات این صنعت استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر چقدر مؤثر است، اظهار کرد: یکی از دلایل عمده قطعی برق، عدم توانایی برآورده کردن تقاضای انرژی الکتریکی در دوره‌های زمانی است که در آنها موازنه انرژی با توجه به مصرف زیاد برق مستلزم در مدار قرار دادن نیروگاه‌های با قدرت مانور زیاد (مانند نیروگاه‌های گازی) است این نیروگاه‌ها هزینه احداث پایین و هزینه بهره‌برداری بسیار زیادی دارند و فقط در ساعت‌های اوج مصرف به کار گرفته می‌شوند.

او با بیان اینکه یکی از مشکلات صنعت برق هزینه‌های بالای بهره‌برداری از چنین نیروگاه‌هایی تأمین انرژی الکتریکی مورد تقاضا در ساعت‌های اوج مصرف است، افزود: استفاده از انرژیهای پاک و تجدیدپذیر ضمن کاهش نیاز به احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های با قدرت مانور زیاد، قابلیت اطمینان بهتری را برای تأمین انرژی مورد تقاضا فراهم می‌کند و علاوه بر این استفاده از انرژی‌های پاک به عنوان تنها راهکار کاهش تهی‌سازی منابع انرژی فسیلی و کاهش آلایندگی ناشی از نیروگاه‌های با سوخت فسیلی شناخته شده است.
استاد دانشگاه کردستان در پاسخ به این سوال مبنی بر تأثیرات استخراج بیت‌کوین در مصرف برق کشور، گفت: به طور کلی پاسخ به این پرسش بسته به استراتژی اتخاذ شده در مدیریت کلان بخش انرژی یک کشور متفاوت است، به عنوان مثال وقتی استراتژی مدیریت کلان در بخش انرژی بر مبنای نگه‌داشت انرژی باشد، هر فعالیتی که افزایش تقاضای انرژی را به صورت نامتناسب با ظرفیت‌های موجود در صنعت برق در پی داشته باشد، نامطلوب خواهد بود.

وی در ادامه افزود: بالعکس اگر استراتژی اصلی بهره‌وری اقتصادی در صنعت برق باشد، فعالیت‌هایی که منحنی بار شبکه را در طول ۲۴ ساعت به یک میزان به سمت بالا سوق دهند، مؤثر خواهند بود، پس معیار تشخیص مطلوبیت، استراتژی مدیریت کلان در بخش انرژی است و علاوه بر این، افزایش تقاضای انرژی از طریق ایجاد هر نوع فعالیت صنعتی که در ارتقاء کیفی و کمّی تولیدات داخلی نقش داشته باشد، ایجاد ارزش افزوده را هم به دنبال خواهد داشت.

دکتر رضایی یادآور شد: طبق گزارش‌های منتشر شده توسط سازمان انرژ‌ی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق در زمینه پتانسیل استفاده از انرژی بادی و خورشیدی در ایران، و همچنین تجربه احداث و بهره‌برداری از این نیروگاه‌ها در سطح کشور، می‌توان به ترتیب انرژی خورشیدی و انرژی بادی را با صنعت برق کشور متناسب‌تر دانست و ضمن اینکه جذب سرمایه‌های بخش خصوصی برای نیروگاه‌های خورشیدی آسانتر بوده است و زیرساخت‌های بهتری از نظر قراردادهای خرید تضمینی، دسترسی به تکنولوژی و … در این زمینه وجود دارد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: بالعکس اگر استراتژی اصلی بهره‌وری اقتصادی در صنعت برق باشد، فعالیت‌هایی که منحنی بار شبکه را در طول ۲۴ ساعت به یک میزان به سمت بالا سوق دهند، مؤثر خواهند بود، پس معیار تشخیص مطلوبیت، استراتژی مدیریت کلان در بخش انرژی است و علاوه بر این، افزایش تقاضای انرژی از طریق ایجاد هر نوع فعالیت صنعتی که در ارتقاء کیفی و کمّی تولیدات داخلی نقش داشته باشد، ایجاد ارزش افزوده را هم به دنبال خواهد داشت.
دکتر رضایی در پایان یادآور شد: طبق گزارش‌های منتشر شده توسط سازمان انرژ‌ی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق در زمینه پتانسیل استفاده از انرژی بادی و خورشیدی در ایران، و همچنین تجربه احداث و بهره‌برداری از این نیروگاه‌ها در سطح کشور، می‌توان به ترتیب انرژی خورشیدی و انرژی بادی را با صنعت برق کشور متناسب‌تر دانست و ضمن اینکه جذب سرمایه‌های بخش خصوصی برای نیروگاه‌های خورشیدی آسانتر بوده است و زیرساخت‌های بهتری از نظر قراردادهای خرید تضمینی، دسترسی به تکنولوژی و … در این زمینه وجود دارد.