جام کوردی– یکی از مهمترین دستاوردهای پژوهش در غار وزمه کشف ابزارهای سنگی ساخته شده توسط نئاندرتال است که نشانمی‌دهد، پیش از چهل هزار سال قبل انسانهای شکارگر از غار به صورت گذری استفاده کرده‌اند.
به گزارش جام کوردی، از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در نخستین نشست تخصصی هجدهمین گردهماییباستان شناسی ایران، بخشی ازپروژه های «کاوش در غار وزمه و بررسی منطقه اطراف آن در کوه های قاضی‌وند، دشت اسلام آبادغرب، کرمانشاه»، «هفتمین فصل کاوش باستان‌شناسی محوطه فیض‌آباد آران و بیدگل» و «چهارمین فصل کاوش در بنای جهانگیر،ایلام» ارائه شد.
در ابتدای این نشست فریدون بیگلری باستان شناس و معاون فرهنگی موزه ملی ایران به بیان نتایج پژوهش‌های جدید در غار وزمهشهرستان اسلام آباد غرب در استان کرمانشاه پرداخت.
او با اشاره به اینکه غار وزمه به واسطه کشف مجموعه متنوعی از بقایای جانوران با قدمت هفتاد تا یازده هزار سال پیش همچنین کشفدندان یک کودک نئاندرتال با قدمت بیش از چهل هزار سال که نخستین مدرک مستقیم از وجود انسان نئاندرتال در ایران است، از شهرتجهانی برخوردار است، با مروری بر پیشینه کاوش های انجام شده در این غار تحت نظر کامیار عبدی در سال ۱۳۸۰ انجام، به اهمیتبقایای جانوری و انسانی یافت شده در این غار پرداخت که توسط مرجان مشکور و همکاران وی بررسی شده و اطلاعات مهمی دربارهتنوع زیستی منطقه در عصر یخبندان ارایه کرده است.
این باستان شناس افزود: متاسفانه پیش از آغاز کاوش های علمی، حفاران غیر مجاز آسیب زیادی به بقایای این غار زده بودند و اینمسئله انجام پژوهش در غار را بسیار مشکل کرده است.
وی به کشف استخوان انسان مربوط به دوره نوسنگی با قدمت حدود ۹ هزار سال اشاره کرد که بر اساس بررسی ژنتیک باستانی، اینفرد مذکر بوده و به احتمال قوی دارای چشم های قهوه ای، پوست تیره و موهای سیاهی بوده است.
بیگلری در ادامه به اهداف پژوهش های میدانی در پاییز ۱۳۹۸ در این غار شامل کاوش در نهشته های برجای غار، نقشه برداری دقیقاین مکان و همچنین بررسی باستان شناسی اطراف غار به شعاع چند کیلومتر اشاره کرد.
این باستان شناس تصریح کرد که در کاوش های انجام شده یک توالی رسوبی برجا شناسایی شد که خوشبختانه دچار به هم ریختگینبود و بقایای جوندگان و ریز مهره داران از آن به دست آمد.
وی تاکید کرد: بررسی های دقیق تر آزمایشگاهی این بقایای جانوری می تواند درباره شرایط محیطی اطراف غار در پلیستوسن جدیداطلاعات مهمی ارایه کند.
این باستان شناس یکی از مهمترین دستاوردهای این پژوهش را کشف ابزارهای سنگی ساخته شده توسط انسان نئاندرتال دانست کهنشان می دهد این غار تنها کنام گوشتخوارانی مثل کفتار، شیر، گرگ و پلنگ نبوده و در دوره پارینه سنگی یعنی پیش از چهل هزار سالقبل انسانهای شکارگر–گردآور از غار بصورت گذری استفاده کرده اند.
بیگلری گفت: برای نخستین بار سفال های دوره نوسنگی در غار پیدا شده است که نشان می دهد در این دوره احتمالا دامداران کوچرویکه از مراتع کوه قاضی وند برای چرای گله های خود استفاده می کردند، از غار بعنوان پناهگاه موقت یا حتی آغل استفاده می کردند.
طبق گفته مرجان مشکور باستان جانورشناس در این کاوش‌ها علاوه بر بقایای درندگانی چون خرس، کفتار، گرگ، روباه و همچنینعلفخوارانی مثل گاو وحشی، اسب وحشی و گوزن، بقایای دو گونه منقرض شده یعنی شیر و کرگدن یافت شده است که نشان می دهداین دو گونه در طی پلیستوسن جدید یعنی بین هفتاد تا یازده هزار سال پیش در دشت اسلام آباد غرب می زیستند.
بیگلری در خاتمه به نتایج بررسی های باستان شناسی اشاره کرد که طی آن چندین غار و پناهگاه و یک کارگاه ساخت ابزار سنگی دراطراف غار وزمه شناسایی شدند.
وی اظهار امیدواری کرد با تکمیل مطالعات آزمایشگاهی نتایج این پژوهش های جدید در قالب مقالات تخصصی در سطح ملی و بینالمللی ارایه شوند.
هفتمین فصل کاوش باستان‌شناسی محوطه فیض‌آباد آران و بیدگل
رضا نوری شادمهانی استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه کاشان نیز به بیان مختصری از هفتمین فصل کاوش باستان‌شناسیمحوطه فیض‌آباد آران و بیدگل به سرپرستی وی و با همکاری محسن جاوری استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه کاشان پرداخت.
او با بیان اینکه در فصل هفتم کاوش محوطه فیض‌آباد، دو ترانشه در تداوم کاوش‌های پیشین، یکی در غرب عمارت شاه‌نشین و یک ترانشهدر نقطه تماس ارگ با بخش شارستان و در ادامه کاوش ترانشه D۹ فصل ششم ایجاد شد گفت: اولی چنانچه پیش‌بینی می‌شد بقایاییاز یک ورودی از عصر ایلخانی و دومی، فضایی در زیر لایه ایلخانی را آَشکار می ساخت.
او با بیان اینکه شاید بتوان پس از خواناسازی سکه کشف‌شده از درون تنور، گاهنگاری دقیق‌تر از این فضا ارائه کرد افزود: ترانشه سومامّا در نزدیکی امامزاده سلیمانیه، با این امید که بتوانیم بخشی از گورستان شهر را آفتابی کنیم، ایجاد شد.
این باستان شناس اظهار کرد: در این ترانشه به غیر از تنور و آن‌هم از سده‌های متأخر، سازه‌ای دیگر به‌دست نیامد؛ شاید در سال‌هایسپسین با گمانه‌زنی در داخل صحن امامزاده و محیط پیرامون آن، بتوانیم به گورستان تاریخی این شهر هم دست‌یابیم.
چهارمین فصل کاوش در بنای جهانگیر، ایلام
در ادامه این نشست تخصصی چهارمین فصل کاوش در بنای جهانگیر، ایلام توسط لیلا خسروی ارایه شد.
سرپرست هیأت باستان شناسی با اشاره به اینکه در این فصل از کاوش چند نکته قابل‌توجه محرز شد گفت: نخست اینکه محوطهجهانگیر در دوران اشکانی مورد توجه قرار گرفته و پس از آن در دوران ساسانی مجموعه بناهایی به‌ویژه در بخش مرکزی آن احداث میشود.
او خاطرنشان کرد: همچنین آزمایش‌های سالیابی روی آثار به دست آمده از فصول قبل، همگی تاریخ اواخر دوران ساسانی را برایجهانگیر تائید می کرد اما پیدا شدن سکه نقره شاپور دوم در این فصل از کاوش، نشان می‌دهد که احتمالاً حیات در بنا از اواسط دورانساسانی شروع و تا قرون نخستین اسلامی ادامه داشته و پس از آن مورد استفاده عشایر قرار گرفته است.
این باستان شناس با بیان اینکه در این بنا سه فاز معماری قابل تشخیص است گفت: با توجه یافته‌ها می‌توان ادعا کرد که جهانگیر براینیازهای رسمی طراحی شده است و می‌تواند در میان انواع کاخ‌های این دوران به‌عنوان یک اقامتگاه ییلاقی اعیانی با کارکرد تشریفاتی–مسکونی مطرح باشد.
او خاطرنشان کرد: با شناخت بهتر کیفیت و عرصه‌های مختلف زندگی ساسانیان که بنای جهانگیر یک نمونه از آن‌هاست، می‌توانیمارزیابی بهتری از آثار این دوره به‌ویژه در محدوده غرب امپراتوری ساسانی داشته باشیم؛ پلان معماری ساسانی تا عصر ما نیز همچناندر معماری غرب ایران پایدار مانده است.
