به گزارش جام کوردی، بهترین تعریف امنیت غذایی دسترسی به غذای سالم و کافی در تمام فصول است. قدرت خرید غذا و دسترسی اقتصادی به غذا یکی از جنبه های حیاتی امنیت غذایی است. “گرسنگی صفر تا سال 2030” یکی از اهداف کلان سازمانهای جهانی برای دستیابی به توسعه پایدار می باشد.
همچنین سازمان ملل اثرات نامطلوب افزایش شاخص تورم بر بهره وری و تجارت صنایع غذایی را متذکر شده است.
شاخص تورم مواد غذایی (FII) برای نظارت بر نوسانات قیمت اقلام ضروری در سبد غذایی خانوار مورد استفاده قرار می گیرد. کنترل FII نقش مهمی در ارزیابی وضعیت صنایع غذایی، تجارت غذا و امنیت غذایی و تدوین سیاستهای غذایی دارد.
این نوشتار با هدف مقایسه روند FII در ایران و عراق از سال 2001 تا 2023 انجام شده است.
بە این منظور داده های مورد نیاز از وب سایت www.fao.org/faostat/ استخراج شد و برای تحلیل مجدد داده ها از آزمون های سری زمانی استفاده شده است .تمامی یافته های این نوشتار در نمودار ضمیمه خلاصه شده اند.
به نظر می رسد بهتر است مقایسه شاخص تورم موادغذایی در ایران و عراق به چند مقطع گروهبندی شود:
در مقطع زمانی 2005-2001 شاخص تورم مواد غذایی هم در ایران و هم در عراق تا حدودی تحت کنترل بوده اما میزان آن در ایران بیشتر از عراق بوده است .
در برهه زمانی 2007-2005 تورم مواد غذایی در عراق بالاتر از ایران بوده است، در عراق افزایش کم سابقه مواد غذایی مشاهده شده است که علت عمده آن تغییر حکومت در عراق و پیامدهای آن بوده است. در این برهه ثبات سیاسی اجتماعی در ایران تقریبا مطلوب بوده است.
از 2007 به بعد در عراق یک ثبات نسبی در تورم مواد غذایی دیده می شود و برخلاف آن در ایران تورم مواد غذایی صعودی است و فاصله تورم مواد غذایی ایران سال به سال از عراق بیشتر شده است.
این فاصله در 2023 به بالاترین حد ممکن رسیده است، در سال 2023 تورم مواد غذایی بالای هفتاد درصد بر ایرانیان تحمیل شده است در حالیکه در عراق فقط 9 درصد تورم مواد غذایی مشاهده شده است که کمتر از نصف نرخ جهانی تورم مواد غذایی بوده است.
برای ایران جای نگرانی است که این افزایش صعودی شاخص تورم مواد غذایی (FII) تهدید کننده امنیت غذایی ایرانیان باشد و موانع غیرقابل انکاری برای صنایع غذایی ایجاد نماید.
برخلاف آنچه در ایران مشاهده شده است، FII در عراق در بیشتر سالها از میانگین جهانی پایین تر بوده است اما در ایران همواره این شاخص از میانگین جهانی سبقت گرفته که مهمترین علت آن تحریم های بین المللی و اجرای طرح هدفمندی یارانه ها بوده است.
این تورم بالای مواد غذایی می تواند با کاهش دسترسی مردم به غذای تازه و سالم و در عین حال ترویج مصرف غذاهای آماده ناسالم منجر به بیماری های مزمن شود.
بنابراین لازم است که سیاستگذاران ایرانی از اثرات منفی FII بالا بر سلامت عمومی، صنعت غذا و تجارت مواد غذایی بیشتر آگاه باشند.
بدریه سحرگاهی
کارشناس ارشد نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه- عضو انجمن تغذیه آمریکا
