به گزارش جام کوردی، تیله کوه نام گذرگاهی مرزی در سرپل ذهاب و برگرفته از کوهی به همین نام است که در منطقه گرده نو ایران (مابین روستاهای تپه‌‌ره‌‌ش و چفته علیا) و منطقه پشته اقلیم کردستان واقع شده و یکی از گذرگاههای مرزی استان کرمانشاه و گرمیان عراق است.
این مرز از دیرباز محل تجارت مرزی ساکنین دو طرف مرز بوده و به همراه مرزهای خسروی و پرویزخان سابقه طولانی در تردد و تجارت ساکنین ایرانی و عراقی داشته است.
به گفته علی میر احمدی از ساکنین محلی، مردم در گذشته از دو مرز پرویر خان قصرشیرین و تیله کوه سرپل ذهاب با مردم عراق داد و ستد می کردند و اقلامی از جمله پارچه، چای، چینی آلات، مواد غذایی و…را با هم مبادله می کردند.
تاریخچه تیله کوه و وعده های نشدنی آن
این مرز در سال1375 توسط دولت به عنوان مرز تجاری و بازارچه مرزی به تصویب رسید اما به علت نداشتن زیرساختهای لازم در هر دو طرف مرز تا سال1388 فعالیت قابل ذکری نداشت و از همان سال به صورت محدود اهالی از این مرز برای پیله وری، کولبری و واردات کالاهای خاص استفاده می کردند.
بین سالهای1392 و1393 حجم مبادلات در این منطقه افزایش یافت. سپس به دلیل مشکلات طرف عراقی فعالیت آن محدود و در سال1396 مجدداً رونق گرفت و بعد از آن دچار رکود شد و تاکنون نیز این روند ادامه دارد.
در سال1402 طی نشست هایی که با مقامات عراقی صورت گرفت زمینه فعالیت مجدد در مرز فراهم گردید و دو طرف توافق کردند که با تکمیل زیرساختها، امکان فعالیت تجاری آن را فراهم نمایند.
در همین راستا و به گفته صدراله بابلی فرماندار وقت ثلاث، 45میلیارد ریال برای توسعه و اجرای زیرساخت های بازارچه مرزی تیله کوه توسط دولت سیزدهم جهت آماده سازی زیرساخت های این بازارچه مرزی و تکمیل ساخت انبار، ایجاد روشنایی محوطه و انجام روکش آسفالت، تکمیل سرویس بهداشتی و خرید تجهیزات لازم اختصاص یافت.
نقش مهم سازمان همیاری شهرداریها در سرمایه گذاری
ذکر این نکته نیز الزامی است که پیشتر سازمان همیاری شهرداریهای استان کرمانشاه زیرساختهای لازم را در این مرز فراهم کرده و بین سالهای1395 و 1396 با ایجاد و نصب 160متر دیوار پیش ساخته بتنی و 255متر فنس کشی، احداث ساختمان اداری، سایبان کارگری، سرویس بهداشتی، محوطه سازی، ایجاد باسکول60تنی و نصب 17 کانکس و کانتینر در ایجاد زیرساختهای این بازارچه مشارکت داشت.
به گفته کارشناسان اقتصادی این سازمان، هم اکنون نیز 6/7 هکتار زمین منابع ملی مجاور بازارچه را برای ایجاد سایت پشتیبان بازارچه شامل احداث پارکینگ، اماکن خدماتی، استراحتگاه کارگران و رانندگان و نیز امور رفاهی در نظر گرفته که تحقق آن مستلزم اعلام موافقت ستاد مستندسازی معاونت حقوقی ریاست جمهوری است.
مردم در انتظار تغییرند
اما آنچه از سال1403 و پس از نشست های متعدد با طرف عراقی رسانه ای گردید این بود که دو طرف متعهد شده اند تمام کاستی های بازارچه را برطرف نمایند تا تیله کوه فعالیت دوباره خود را از سر گیرد. اما اکنون نزدیک به یک سال از آن زمان می گذرد و تیله کوه و مردم سرپل ذهاب همچنان منتظر تحقق آن وعده هستند.
بر اساس نظرات کارشناسان، مرز تیله کوه به دلیل هموار و مسطح بودن مسیر تردد، بهترین و مناسب ترین مرز در غرب کشور است که در صورت بازگشایی می تواند حجم زیادی از تردد سایر مرزهای استان را پوشش دهد و بر خلاف سایر مرزهای استان که به دلیل شرایط و توپوگرافی خاصی که دارند امکان ایجاد و توسعه زیرساختها در آنها میسر نیست، تیله کوه به دلیل شرایط مناسب جغرافیایی و هموار بودن امکان هرگونه توسعه را دارد. در همین راستا چهاربانده کردن جاده قره بلاغ به تیله کوه یکی از پیشنهاداتی است که مسئولین شهرستان برای رونق تردد این مسیر ارائه داده اند.
دستاوردهای تیله کوه، اگر رونق بگیرد
بدون شک فعالیت دوباره این مرز دستاوردهای فراوانی برای مرزنشینان دارد که در همین راستا می توان به ارتقای سطح امنیت منطقه، تقویت مناسبات با کشور عراق و اقلیم کردستان، جلوگیری از قاچاق کالا، اسلحه و مشروبات الکلی، توسعه مبادلات تجاری، کاهش معضل بیکاری، کاهش تاثیرگذاری جریانهای سلفی بر جوانان منطقه، ایجاد بازارچه مرزی در شهر سرپل ذهاب مانند آنچه در جوانرود و بانه است، افزایش و رونق گردشگری و… اشاره کرد.
نگاه مثبت مدیریت ارشد استان به بازگشایی تیله کوه
منوچهر حبیبی استاندار کرمانشاه نیز در بازدید اخیرش از سرپل ذهاب، قول داد که از تمام ظرفیتها برای رونق مرزهای استان و بخصوص بازگشایی مجدد تیله کوه استفاده نماید.
وی در دیدار خود با شیخ جلال نوری رئیس اداره مستقل گرمیان که زمستان سال گذشته صورت گرفت از مقامات عراقی خواست تا نسبت به رونق تجارت مرزی در مرزهای پرویزخان و تیله کوه که بازارچه های مشترک بین دو استان کرمانشاه و گرمیان هستند همکاری بیشتری داشته باشند.
با این وجود بخشی از توسعه و رونق سرپل ذهاب که با 48کیلومتر مرز مشترک با اقلیم کردستان، با شهرهای میدان و کلار همسایگی دارد در گرو از سر گیری دوباره مرز تیله کوه است که امید می رود این اتفاق مهم روزی تحقق یابد و سرپل ذهاب بتواند از این موهبت مرزی استفاده لازم را برای توسعه و رونق ببرد.
گزارش از رضا جمشیدی
