جام کوردی- نوابغ کورد همواره در دنیا یا بنیاد فرهنگ، هنر، صنعت و ورزشی جدید نهادهاند و یا یکی از این موارد را به حد اعلاء ارتقاء بخشیدهاند، به این دلیل است که پا در هر عرصهای میگذارند به بنیان هنرنمایی نوینی مینهند که از نه از عهده قدما آمده و نه از عهده آیندگان میآید.
به گزارش خبرنگار جام کوردی، همه صاحبنظران و اساتید فن بر این باورند در عرصه صنایعدستی هیچ ملتی توان رقابت با کوردها را ندارد زیرا دست ساختههایشان مملو از فلسفه، منطق، عشق و اخلاق است برای مثال اشاره میشود به نقش آنها در بنیانگذاری و تکامل صنعت نازککاری و خراطی که در جهان حرف اول را میزند.
موزه صنایع چوب و خراطی دنیا با دستساختههای کوردها به رونق رسیده و ویترینهایشان با آثار این اساتید آراستهشده است.
استاد بلامنازع این عرصه در کردستان فراوان است اما مشهورترین چهره که ساختههایش از شهرت جهانی برخوردار است، مرحوم دکتر علیاکبر بهزادیان است که علاوه برداشتن مهارت در خلق آثار بینظیر، خالق سبکی نوین از این صنعت هستند که آشتی با طبیعت، برخورداری از اسرار معنوی، الگو گیری اسطورهای و حفظ اصالتهای بومی از ویژگیهای سبک استاد بهزادیان است.
شهرت استاد در دنیا به سبب ساختههای زیبایش نیست و صاحب سبک بودنشان جایگاه جهانی به این چهره نامدار بخشید، بسیار آسان میشود ادعا کرد آن مرحوم هویتی جدید از صنعت نازککاری تعریف نمود که افراد عاشق نام و نشان برای رسیدن به مقصود وارد این حرفه شوند.
تا قبل از استاد، نازککاری و خراطی وسیلهای برای تأمین معیشت بود و تولیدات جنبه بازاری داشتند اما بعد از ظهور ایشان سطح کلاس کار ازنظر فنی و معناداری به حدی رسید که تمام فعالین جوانب هویتی جدید را بر بازاری بودن ترجیح داده و کار بهجایی کشید که دست ساختههای کردستان بهجای قرار گرفتن در کلکسیون افراد به محافل علمی و فنی راهیافته و تبدیل به محوری علمیپژوهشی شد.
ساختههای سبک استاد بهزادیان قابلیت ارزش سنجی پولی را از دست داد و در مقامی بالاتر که به آن معنا بخشی و هویت بخشی میگویند قرار گرفت بهطوریکه مجموعهداران حرفهای و موزههای صنایعدستی دنیا در تلاش بودند تا این ساختهها را اعتبار بخش مجموعه خویش سازند.
یکی دیگر از برکات ظهور استاد بهزادیان ایجاد زمینه ثبت صنعت نازککاری به نام کورد بود چون قبلاً کشورهای دیگری همچون ترکیه، چین، هنگکنگ، هند، نپال و سوریه در تلاش برای کسب امتیازات موردنیاز برای ثبت جهانی بودند اما درخشش کارهای دکتر بهزادیان در ابتدا کار را بر این کشورها سخت نمود اما بعد از گسترش نمایش این کارها در کشورهای خارجی بهطور کامل امکان رسیدن به هدف را از دست دادند که اگر یا استاد به رحمت ابدی نمیرفت و یا مسئولین ایران به خود زحمت رایزنی را میدادند اکنون این افتخار نصیب مملکت شده و از برکات فرهنگی، تمدنی و اقتصادی آن بهره میبرد.
ویژگی دیگر کارهایشان عدم امکان کپیبرداری و جعل است زیرا حجم ریزهکاریها به حدی است که هرکسی نمی¬تواند وارد عرصه ساخت شود چون زمان بسیار و حوصله عاشقانه میطلبد که بر اساس نظر صاحبنظران کاراترین مکانیزم برای حفظ ارزشهای اصالت بخشی است.
نگاه به حوزه ارتباط بین ملتها و مناسبات جهانی حکایت از این واقعیت دارد که این عرصه از انحصار و کنترل سیاست و نظامیگری خارجشده است، دیگر هیئت¬های دیپلوماتیک صحنهگردان نیستند زیرا عواملی به میدان آمده که ریشه در فرهنگ، هنر، اصالت، ورزش و علاقه زیستمحیطی دارد که در مواردی گوی سبقت را از سیاست و دیپلوماسی گرفته و در نزدیک کردن انسانها و افزایش علاقه عاطفی به همدیگر نقش ایفا میکند که میدانداران این میدان بزرگان، مشاهیر، استادان و قهرمانانی هستند که برای تمام ملل قابلاحترام میباشند.
صنایعدستی به علت برخورداری از اصالت¬های خاص هویتی، تعلقات جغرافیایی، استفاده از مواد اولیه طبیعی و بومی، نمایش باورهای قومیتی خاص و استفاده از دست برای ساخت، بیش از سایر عوامل در تعریف جایگاه و اعتبار فرهنگی مؤثرند.
کوردها در بسیاری زمینهها خالق آثاری بینظیرند و اساتیدشان اسمورسمی والا دارند، در حوزه موسیقی و صنایعدستی آنها بدون اغراق پیشقراول جهانند تا جایی که در میان کشورهایی که اقلیت کورد دارند رقابت برای ثبت جهانی جلوههای فرهنگی و تمدنی کوردها به اوج رسیده که در مواردی کار به تنش می-کشد.
همه این را میدانند که صنعت، موسیقی، اعیاد، غذا، لباس، معماری و ادبیات محل ظهور جلوههای باورها و اعتقادات یک ملتاند که در این راستا کوردها از غنای کمنظیری در دنیا برخوردارند.
تمام صاحبنظران دنیا بر این باورند که فرهنگ و تمدن کورد جزء معدود موارد دنیاست که هیچکدام از جوانب آنها محروم از تأثیرات عقلایی و اخلاقی نیست و هرکدام بر فلسفهای خاص استوار است که ذکر جزئیات از حوصله این نوشته خارج است.
یکی از میدانهای افتخارآفرین برای فرهنگ و تمدن کورد صنعت چوب و خراطی است که بیشتر آن را نازککاری می¬نامند، تنوع محصول، ورودش به درونیات و اعتقادات و اشتغال هزاران نفر در این عرصه از مزایای آن است اما این را نباید نادیده گرفت که در دنیا تنها نازککاری کورد است که همچنان ارتباطش با دست و ذهن انسانها را از دست را حفظ و اجازه نداده تا ماشینآلات مدرن ارکان اصالتی آن را ویران نماید در کنار این موضوع باید این واقعیت را قبول کرد که استادان بینظیر نازککاری همه کورد هستند.
یکی از مفاخر صنعت نازککاری استاد علیاکبر بهزادیان است که دستساختههایش در دنیا بینظیر و شهرتش غیرقابلانکار است، استادی که بعد از مرگ جایگاهش بیش از زمان زندهبودنش خود را نشان داد و همه به این واقعیت رسیدند که تا تکرارش باید قرنها تحمل کرد و ادامهدهنده راهش باید از بستری شروع نماید که خود استاد ایجاد کرده است.
علیاکبر بهزادیان سال 1311 در شهر سنندج متولد شد، از سن 6 سالگی بنا به توصیه والدینش وارد عرصه فراگیری هنر نازککاری شد، پس از فوت پدر مسئولیت تأمین معیشت خانواده شد که این امر بر اشتیاق استاد برای گسترش تواناییهای هنرش افزود تا 12 سالگی شاگرد بود و بعدازاین استاد شد و در کارگاه خودش مشغول فعالیت گردید.
به مدت 14 سال در خانه فرهنگ سنندج مشغول به آموزش جوانان و نوجوانان و تدریس بود و در 68 نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت کرد، یکی از ویژگی¬های کار استاد بهزادیان ابداع و نوآوری¬هایی بود که همه ریشه در باورها و اساطیر دارد و در موارد بسیاری از عهده هرکسی برنمیآید.
در سال 1370 از آثار استاد ارزشیابی شد و عنوان اولین کورد موفق به اخذ مدرک دکترای هنر را برای خویش ثبت نمود. در سال 1372 مقام اول آسیا و اقیانوسیه را در رشته هنرهای چوبی با حضور 18 کشور را کسب نمود.
اشتیاقش به هنر نازککاری به حدی بود که زمان و مکان را نمی¬شناخت، چهبسا جرقه¬ای که برای اولین بار در ذهنش نقش می¬بست در همان لحظه حتی اگر شب سرد زمستان و نیمه¬های شب بود، مسیر کارگاه را در پیش می¬گرفت تا آن را تبدیل به کالا کند.
قریب به 35 سال پیش تصمیم گرفتند، مجموعه¬ای از آثارشان را نزد خانواده، موزه¬های ملی و نمایشگاههای زادگاهش به ودیعه بگذارد. هرچند در طول زمان علاقهمندان به هنرش بسیاری از آثارش را به دلیل اصیل بودن و کیفیت بالای اجرای آن تحت عنوان هنر ایرانی به بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی ارسال کردند اما بیشتر دغدغه زندهیاد حفظ و ماندگاری آثار هنرش در زادگاهش سنندج بود.
نهایتاً به همت سازمان میراث فرهنگی و صنایعدستی کردستان، خانه کورد در سال 1384 میزبان مجموعه 111 قطعه از آثارش شد.
آثار استاد در موزه¬های خانه کورد کردستان، بوعلی سینای همدان، آستان قدس رضوی خراسان، سازمان صنایعدستی ایران در تهران، سلیمانیه و هولیر کردستان عراق و گنجینه خانوادگی نگهداری می¬گردد.
در سال 1363 که هنر نازککاری در حال فراموشی بود، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان برای احیای این هنر از استاد بهزادیان دعوت نمود و ایشان باهدف صیانت از نازککاری مسئولت آموزش را بر عهده گرفت، از یاددادن آنچه در وادی هنر تجربه کرده بود و می¬دانست به پسربچه 7 ساله تا پیرمرد 70 ساله یاد می¬داد، چنان برای آموزش نوجوانان و جوانان اهمیت قائل بود که نتوانست کلاس تدریس در سنندج را برای تدریس در دانشگاه الزهرای تعطیل کند، در سنندج ماند و آموزش داد تا شاگردانش به پایه رسیدند.
شاگردانی را آموزش داد که توانستند هرکدام مقامها و دیپلمهای افتخار متعددی دریافت کنند، هماکنون در سازمانهای مختلف بهعنوان مربی آموزش هنرهای چوبی هستند، رئوف محمدی، رئوف یزدان جو، جمیله معصومی، خوشینی و بسیاری دیگر از هنر آموزان و هنرمندان فعلی شاغل در این رشته هستند، البته فرزندان استاد هم ادامهدهنده سبک هنری پدرشان می¬باشند.
مهمترین نمایشگاه¬های استاد: نمایشگاه¬های سراسری صنایعدستی کشور به مناسبت چهاردهمین اجلاس آسیایی شورای جهانی صنایعدستی در اصفهان در سال 1369 که آثار استاد در ردیف غرفههای برجسته قرار گرفت، نمایشگاه فستیوال هنر ایران در دوسلدروف آلمان در سال 1370 به مدت یکماه، نمایشگاه هفته فرهنگی ایران در ابوظبی پایتخت امارات متحده عربی در سال 1369، حضور در نخستین نمایشگاه آثار صنایعدستی آسیا و اقیانوسیه در چین همزمان با هفدهمین مجمع شورای جهانی صنایعدستی که استاد در میان 18 کشور مقام اول آسیا و اقیانوسیه را در رشته صنایع چوبی به دست آورد، حضور در فستیوال هنرهای چوبی بومی هند در سال 1371 و تجلیل ویژه هیئتداوران به جهت اصالت و کاربرد هنرهای چوبی، حضور در نمایشگاه بزرگ نگارههای چوبی ایرانزمین در سال 1378 که استاد بهعنوان پیشکسوت هنر نازککاری ایران معرفی و جایزه مخصوص نمایشگاه نصیب ایشان شد.
انتهای پیام