بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، ماڵی عەباسییەکان ماڵێکە جیاوازە لە هەر خانوویەک کە تا ئێستا بینیوتە. کاتێک دەچیت بۆ بینینی ئەم خانووە، پێش ئەوەی بچیتە ناو بیناکە، ڕووکاری سادەی دەرەوەی سەرسامت دەکات و باوەڕ ناکەیت کە ئەمە خانوویەکی مێژووییە، بەڵام هەر کە دیزاینی ناوەوە و تەلارسازییەکەی بینی، درک بە گەورەیی ئەم خانووە دەکەیت خانوو. بۆ چوونە ژوورەوەی ماڵەکە، دەبێت بە هێڵکارییەکدا تێپەڕیت، لە لای ئەم هێڵکارییە، سەکۆ هەیە کە دەتوانیت لێی دابنیشیت و بۆ ماوەیەک پشوو بدەیت. لەکاتێکدا بەم هێڵکارییەدا تێدەپەڕیت، سەرنجی لێوارێک دەدەیت کە دەریدەخات ئەم خانووە لە ئاستی شەقامەکە نزمترە، ئەمەش بۆ بەکارهێنانی ئاوی کەناڵی ئاوەکە، بۆ بەکارهێنانی تایبەتمەندی عەزلی خاک و هۆکاری دیکە ئەنجامدرا.
ئەم خانووە یەکێکە لە شاکارە تەلارسازییەکانی ئێران کە بۆ خەڵاتی جوانترین بینای نیشتەجێبوونی ئێرانی- ئیسلامی پاڵێوراو بووە. خانووە مێژووییەکەی عەباسیەکان لە نێوان ساڵانی ١٢٤٥ بۆ ١٢٤٨ی کۆچی هەتاوی لە هەمان سەردەمی قاجاڕ و لە سەر داوای حاج محەممەد ئیبراهیم بازرگانێکی کاشی و باپیری ئایەتوڵڵا سەید محەمەد عەلەوی بۆروجرودی ناسراو بە “سەید باغ” درووستکراوە کە یەکێک بوو لە بازرگانانی بەناوبانگی پۆرسەلین و بلوری لە کاشان. بەڵگەکان ئەوە دەردەخەن کە درووستکردنی ئەم بینایە بۆ ماوەی ٢٠ ساڵ بەردەوام بووە. ئەم کۆمپلێکسە ڕووبەرەکەی زیاتر لە ٥٠٠٠ مەتر چوارگۆشەیە و ژێرخانی نزیکەی ٧٠٠٠ مەتر چوارگۆشەیە و ٥ نهۆم و ٥ یاردی لەخۆدەگرێت.
بنەما تەلارسازییەکانی خانووە مێژووییەکەی عەباسیەکان لەسەر چەند بنەمایەکی گرنگ دامەزراون، کە بریتین لە بەکارهێنانی شێوازی باخچەی چاڵ، لەم شێوازە تەلارسازییەدا بیناکە لە خوار ئاستی شەقامەکەوە درووستکراوە، بە جۆرێک کە خانووەکە دەستی بە ئاوەکە بگات لە کەناڵی ئاوی و پەستانی ئاوی پێویست بۆ ئەوەی بۆ لێشاو دابین بکرێت. یەکێکی تر لە پرەنسیپەکان هاوتەریبی و فەزای وەرزییە، واتە ئەگەر هێڵێکی خەیاڵی لە ناوەڕاستی هەریەک لە لاکانی ماڵەکەدا بکێشرێت، ئەوا دوو بەشە دروستکراوەکە بە تەواوی هاوتەریب دەبن. هەروەها ئەم بینایە بەشەکانی زستان و هاوینەی هەیە و گۆڕانی وەرزی بە ڕوونی تێیدا دەبینرێت. بۆیە لە هەر وەرزێکی ساڵدا بەشێک لە بیناکە بەکاردەهێنرا کە تایبەت بوو بە وەرزەکە و لە گەڵ هەمان کەشوهەوادا گونجاو بوو.
بنەمایەکی تری گرنگ کە لە ماڵی عەباسیدا بەکارهاتووە، تەلارسازیی خۆگۆڕ و ئیسلامییە. بەکارهێنانی تەلارسازی پەردەپۆش (دەمامکدار) – وەک ئەوەی لە بیناکانی تری سەردەمی قاجاڕدا دەبینرێت- لە درووستکردنی بیناکەدا بە باشی ناسراوە. لە دابەشکردنی باڵەخانەکەوە بۆ دوو بەشی ناوەوە و دەرەوە، تا بوونی چەندین ژووری هێلانە، جیاکردنەوەی شوێنی نیشتەجێبوونی پیاوان و ئافرەتان لە هۆڵەکاندا، بوونی دیوارێکی پەردە لە دەوری فەزای سەقفەکە و… لەم جۆرە تەلارسازییەی هەیە.
گومانی تێدا نییە کە کاشان پڕە لەم جۆرە خانووانە. ئەو خانووانەی کە هەریەکەیان چیرۆک و جوانی خۆیان هەیە. تا ئێستا گەشتت کردووە بۆ کاشان و لە نزیکەوە ئەم خانووەت بینیوە؟/.
