بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، گوندی پاڵنگان یەکێکە لە شوێنە گەشتیارییەکانی کامیاران لە پارێزگای کوردستان کە دەکەوێتە سەر سنوری ئەم پارێزگایە و کرماشان و لە سەرەتای ناوچەی هۆراماندایە. گوندی سەرسوڕهێنەری پاڵنگان دەکەوێتە ناوچەیەکی شاخاوی و لە داوێنی بەرزاییەکانی شاهۆ بە سروشتێکی جوان و سەرنجڕاکێشەوە دەدرەوشێتەوە. بەرزی ئەم گوندە نزیکەی ١٠٢٠ مەتر لە ئاستی دەریاوە دوورە و کەش و هەوایەکی مامناوەند و وشکی هەیە کە لە بەهار و هاویندا میوانداری گەشتیارێکی زۆر دەکات.
بەخێربێن بۆ بەهەشتی ونبووی کوردستان!
پاڵنگان واتای چییە؟
بە دڵنیاییەوە کە گوێت لە ناوی پاڵنگان دەبێت، یەکەم شت کە دێتە مێشکت پڵنگێکە؛ بەڵێ، تۆ ڕاستت پێشبینی کردووە! چونکە ناوی ئەم گوندە پەیوەندی بە پڵنگەوە هەیە. دەوترێت لە ڕابردوودا پڵنگێک لە چیاکانی ئەم ناوچەیەدا دەژیا و هەر لەبەر ئەم هۆکارەش خەڵکی ناوچەکە پێی دەڵێن “پڵنگ” کە زیاتر بە “پالانگان” ناسراوە.
ئاشنابوون بە گوندی پاڵنگان
لەم گوندەدا خانووی فرە نهۆمی و بینای بەرز نییە. بەڵکوو لە هەردوو دیوی دۆڵەکە و لە سەر لێوارەکانی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوای تا ئەو شوێنەی چاو دەیبینێت، خانووەکان ببینیت، بە شێوەیەک کە سەقفی ماڵێک حەوشەی ماڵی دراوسێ بێت. خەڵکی پاڵنگان خانووەکانیان لە سەر شێوازی سرووشتی دروست کردووە بەو شتانەی کە لە ژینگەی ژیانیاندا دەبینرێن وەک بەرد و دار و قوڕ. بەڵام لەم سەردەمەدا کەرەستەی نوێش بەکاردەهێنن. هەروەها شەقامەکانی گوندەکەیان تەسک و درێژیان کردووە؛ ڕەنگە لەبەر ئەوەی کاتێک لەم کۆڵانانەدا کۆدەبنەوە، کاتێکی زیاتر پێکەوە بەسەر دەبەن و قسە لەگەڵ یەکتر دەکەن.
مێژووی گوندی پاڵنگان
بێگومان گوندێک کە تەلارسازییەکی وەها نایاب و خەڵکی ڕەسەن و کەلتوورێکی بەرزی هەیە، مێژوویەکی بەرزیشی هەیە. هەروەها بوونی قەڵای مێژوویی، پردی کۆن لە سەردەمە جیاوازەکاندا ئەمە پشتڕاست دەکاتەوە. ئەگەری هەیە ڕەگی ڕەسەنی ئەم گوندە بگاتە سەردەمی ئیسلامی و سەردەمی سامانی.
خواردنە ناوخۆییەکانی پاڵنگان
لە سەرەتای گوندەکەدا و پێش ئەوەی بگەیتە پاڵنگان، هەروەها بە درێژایی ڕووبارەکە، بینا و خانووی نوێ دەبینیت، لە سەرووی ئەوانەوە گۆمی بەخێوکردنی سەلەمون هەیە. لێرە دەتوانن ئەم ماسی کەبابییە نایابە داوا بکەن. کەبابی ماسی بە شێوەیەک دەکوڵێنرێت کە دوای دەرهێنانی لە ئاوەکە، لە ناوەڕاستدا دەیکەنەوە. وە دواتر لەناو گریلەکانی شێوە ماسی لە سەر گریلێکی گەورە دایدەنێن وە ئاوی لیمۆی شل تێکەڵ بە زەردەچەوە دەکرێت بە سەریدا بەم شێوەیە ماسییەکە نەسووتێت و تامێکی زۆر خۆشی پێدەبەخشێت. هەروەها داڤینا، شەلمین و خواردنە سەوزە جۆراوجۆرەکان لە باوترین خواردنە ناوخۆییەکانی گوندی پاڵنگانن.
یادگارییەکانی پاڵنگان
دانیشتووانی پاڵنگان خەریکی کشتووکاڵ و ئاژەڵداری و کاری دەستی و ماسیگرتنن. گەنم، جۆ، میوەی وەک هەنار، هەنجیر، قەیسی و بەرهەمە شیرەمەنیەکان گرنگترین بەرهەمی ئەم گوندەن. بێگومان لە گەشتەکەتدا بۆ پاڵنگان دەتوانیت ماسی تازە و هەنگوینی سروشتی و بەتام لە خەڵکی ناوچەکە بکڕیت.
مانەوە لە پاڵنگان
ئەگەر پلانت هەیە شەو لەم گوندە بە سەر بەریت، دوای گەیشتن بە گوندەکە دەتوانیت باخچەی شێخ عومەر بدۆزیتەوە. بە پارەیەک ئەم باخچانە تا خۆرئاوابوون میوانداریتان دەکەن. یان داوای خانووی کرێ لە خەڵکی گوندەکە بکەن کە بۆ گەشتیاران دابینی دەکەن.
باشترین کات بۆ بینینی پاڵنگان
وەرزی بەهار و هاوین باشترین کاتە بۆ چوونە پاڵنگان و بینینی سروشتە جوانەکەی. لەم کاتەدا هەموو شتێک دەست بە دەست ڕۆیشتووە بۆ ئەوەی سەرسام دەبیت بە جوانی و دیمەنە سەرنجڕاکێشەکان./.
