بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، ژنان نیوەی دانیشتوانی جیهان پێکدەهێنن، بۆیە گرنگە بتوانن بەشێکی کاریگەریان هەبێت لە گەشەکردنی کۆمەڵگا لە ڕێگەی چوونە ناو پۆستەکانی بڕیاردانی سیاسی. پێوەری بەهێزکردنی توانای سیاسی ژنان فاکتەرێکی زۆر گرنگە بۆ هەڵسەنگاندنی کۆمەڵگا. ئەم پێوەره بۆ بەدەستهێنانی دادپەروەری لە نێوان ژن و پیاودا پێناسە دەکرێت و لە 0 بۆ 1 دەگۆڕێت.
پێوەری بەهێزکردنی توانای سیاسی ژنان تەنیا بە مانای مافی دەنگدان نییە، بەڵکوو بە مانایەکی گشتگیرتر، ئەوەیە کە ژنان بۆ پۆستە باڵاکانی حکومەت وەک کورسی پەرلەمان و وەزارەت و سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیران هەڵبژێردرێن و ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ بەشداری لە بڕیارە گەورەکانی کۆمەڵگادا بکەن بۆ ئەوەی کاریگەر بن لە بەرەوپێشبردنی هەموو فاکتەرە گرنگه ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان.
ئامانجی ئەم وتارە بەراوردکردنی پێوەری بەهێزکردنی توانای سیاسی ژنانی ئێران و عێراقە لە ساڵی 2024. سەرجەم داتاکان لە ماڵپەڕی Auroraldindata.org دەرهێنران و شیکردنەوەی ئاماری پێویست ئەنجامدراوە.
لە ساڵی 2024، ڕێژەی بەهێزکردنی توانای ژنان لە ئێران 0.32 و عێراق 0.54 بووە، کە زۆر کەمترە لە ڕێژەی جیهان کە 0.72 یە. لە ماوەی ساڵی 2024دا پێوەری توانای سیاسی ژنان لە هەر دوو وڵاتی ئێران و عێراق لە ئاستی جیهان کەمتر بووە، ئەمەش پێویستی بەوەیە هەر دوو وڵات هەوڵ بدەن پەرەی پێبدەن و سوود لە توانای ژنان وەربگرن.
جێگەی ئاماژەیه کە باشبوونی پێگەی توانای سیاسی ژنان له عێراقدا دەگەڕێتەوه بۆ گۆڕینی حکومەت له دەیەکانی ڕابردوودا. ئەم ڕێژەیە بۆ ژنانی عێراقی خوازراو نییه و پێویستی به پەرەپێدان هەیه بەڵام له دۆخی ژنانی ئێرانی باشتره. هیوادارین لە هەر دوو وڵاتی ئێران و عێراق بە چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی که ژنان ڕووبەڕووی دەبنەوە، لە داهاتوودا ژنان بە ئامادەبوونێکی کاریگەرتر و بەرچاوتر لە بوارە گەورەکانی وڵات و پۆستە گرنگەکانی بڕیاردان ببینین.
بۆ هەمووان ڕوونە کە هەرچی پێوەری بەهێزکردنی توانای ژنان لە وڵاتێکدا بەرزتر بێت، بەهای پارە بەرزتره، ڕێژەی ئاسایشی خۆراک گونجاوترە و سەقامگیری سیاسی و کۆمەڵایەتی زیاترە، گەندەڵی کەم دەبێتەوە و هەروەها نەهێشتنی هەژاری ئاسانتر دەبێت./.
